________________
४७०
ज्ञाताधर्मकथाङ्गसूत्रे उपगता यस्य स कृच्छ्रप्राणोपगतस्तं प्राणसंकटापन्नम् ‘दिशः दिशं'एकस्या दिशा-अपरां दिशं-' पडिसेऐति ' प्रतिषेधयंति-निवारयन्ति ततस्तदनन्तरं खलु स कुम्भको राजा जितशत्रुप्रमुखैः षड्भीराजभिहतमथित-यावत् प्रवरवीरघातित चिह्नध्वजछत्रपताकः कृच्छ प्राणोपगतः प्रतिषिद्धः सन् अस्थामा आत्मबलरहितः, अबला सैन्यरहितः अत एव 'अवीरिए'-अवीर्य:-उत्साहरहितः । यावत्'आधारणिज्ज' अधारणीयम्-आत्माधार्यते स्थाप्यते यत्र तद् धारणीयं, न धारणीयमिति विग्रहः, अधारणीयं परबलम्-अत्र शत्रुसैन्ये ममात्मधारणमशक्वमित्यर्थः । इतिकृत्वा-एवं विचार्य, शीघ्र त्वरितं यावत् चलितं वेगितं यत्रैव मिथिला तौवोप्राण बहुत अधिक संकट में पड़ गये । वह वहां से दूसरी तरफ भागना भी चाहता था-तो भी उन्हों ने उसे दूसरी ओर भागने नहीं दिया। (तएणं से कुंभए जियसत्तू पामाखेहिं छहिं राइहिं हयमहित० जाव पडिसेहिए समाणे अत्थामे अबलेअवीरिए जाव आधारणिजमित्तिकट्टु सिग्धं तुरियं जाव वेइयं जेणेव मिहिला तेणेव उवागच्छद) इस तरह जितशत्रु आदि छहों राजाओ से हत मथित तथा धातित प्रवरवीरवाला
और निपातित चिह्न ध्वज पताका वाला वह कुंभक राजा जब संकट युक्त प्राणोंवाला बन गया और युद्धभूमि से दूसरी और भागने के लिये असमर्थ हो गया तब आत्मबल और सैन्यबल से रहित बना हुआ वह उत्साह रहित हो गया। एवं परबल का अजेय मान कर वहां से शीघ्र ही त्वरा युक्त, वेगयुक्त चाल से जहां मिथिला नगर थी उस तरफ आया। પતાકા-અને છત્રને જમીન ઉપર નાખી દીધાં. આ રીતે તેના પ્રાણ આફતમાં ફસાઈ ગયા. ત્યાંથી તે બીજી તરફ નાસી જવાની તૈયારી કરતા હતા ત્યારે જીતશત્રુ પ્રમુખ રાજાઓએ તેને નાસી જવા દીધું નહિ.
(तएणं से कुभए जियसत्तू पामोक्खेहिं छहिं राईहिं हयमहित० जाव पडि सेहिए समाणे अत्थामे अबले अवीरिए जाव आधारणिज्जमित्ति कटु सिन्धं तुरियं जाब वेइयं जेणेव महिला तेणेव उवागच्छइ)
આ રીતે જીતશત્રુ વગેરે છએ રાજાએથી હત, મથિત તેમજ ઘાતિત યોદ્ધાઓવાળા અને નિપાતિત ચિહ્ન અવાજા પતાકાવાળા તે કુંભક રાજાના પ્રાણ પણ જ્યારે આફતમાં ફસાઈ ગયા અને રણભૂમિમાંથી નાસી જવાની પણ તક ગુમાવી બેઠા ત્યારે આત્મબળ અને સૈન્યબળ વગર બનેલા તેઓ સાવ નિરૂસાહી થઈ ગયા. આખરે તેઓએ શત્રુપક્ષને અજેય સમજીને એકદમ જલ્દી વેગયુક્ત ઝડપભેર ચાલથી જ્યાં મિથિલા નગરી હતી તે તરફ રવાના થયા.
શ્રી જ્ઞાતાધર્મ કથાંગ સૂત્રઃ ૦૨
