________________
अनगारधर्मामृतवर्षिणी टीका अ० ८ काशिराज शंख नृपवर्णनम्
४०९
विदेहराजवरकन्यका ?, ततः खलु ते सुवर्णकाराः शङ्ख राजानमेवमवदन् - हे स्वामिन् ! नो खलु अन्या काचित् तादृशी देवकन्या वा गन्धर्वकन्या वा यावत्अत्र यावच्छेनेदं बोध्यम् - असुरकन्या नागकन्या यक्षकन्या वा इति, यादृशी खलु मल्ली विदेहराजवरकन्या मल्लीसदृशी काऽपि कन्या लोकत्रये नास्तीत्यर्थः । ततः खलु स शङ्खः काशीराजः कुण्डलयुगलजनितहर्षः - कुण्डलयुगलमहस्वश्रवण संजातमल्ली विषयकानुरागः सन् तं शब्दयति यावत् अत्र यावच्छन्देनेदं द्रष्टव्यम्शब्दयित्वा एवमवादीत् - हे देवानुप्रिय ! शीघ्रमेव मिथिलां गत्वा कुम्भकं राजानं
राज कन्या मल्ली कुमारी - कि जिसका जन्म प्रभावती की कुक्षि से हुआ है - कैसी है ? (तपणं ते सुवन्नगारा संखराय एवं वयासी - णो खलु सामी ! अन्ना काइ तारिसिया देवकन्ना वा गंधव्वकन्ना वा जारीसियाणं मल्ली विदेहवरायकन्ना - तरणं से संखे कुडलजुयलजणितहासे दूयं सहावे, जाव तच पहारेत्थ गमणाए ) इसके प्रत्युत्तर में उन सुवर्ण कारोंने शंख राजा से इस प्रकार कहा हे स्वामिन्! ऐसी तो कोई देवकन्या भी नहीं है, गंधर्व कन्या भी नही है, असुरकन्या भी नहीं है, नागकन्या भी नहा है और न कोई यक्ष कन्या ही है कि जैसी विदेह वर राजकन्या मल्लीकुमारी है। तात्पर्य इसका यही है कि - मल्ली कुमारी जैसी कन्या लोकत्रय में भी नही है । इस प्रकार कुंडलयुगल के महत्व श्रवण से मल्लीकुमारी के विषय में जिसे अनुराग (भाव उत्पन्न हो चुका है ऐसे उस शंख राजाने दूतको बुलाया - बुलाकर उस से ऐसा कहा - हे देवानुप्रिय ! तुम शीघ्र ही मिथिला जाकर कुभक દેવાનુપ્રિયે ! બતાવે। કુંભક રાજાની વિદેહવર રાજકન્યા મલ્લીકુમારી કે જેના જન્મ પ્રભાવતીના ગર્ભથી થયા છે તે કેવી છે ?
( तणं ते सुवनगारा संखराया एवं क्यासी - णो खलु सामी ! अन्ना काई तारिसिया देवकन्ना वा गंधव्त्रन्ना वा जारिसियाणं मल्ली विदेहवर राय कन्नातणं से संखे कुंडलजुयलजणितहासे दूयं सहावेई, जाव तहेव पहारेत्थ गमणाए ) તેના જવાખમાં સેાનીઓએ શખ રાજાને આ પ્રમાણે કહ્યું કે-હે સ્વામીન્ ! જેવી વિદેહર રાજકન્યા મલ્લીકુમારી છે તેવી તેા દેવકન્યા પણ નથી, ગંધકન્યા પણ નથી, અસુર કન્યા પણ નથી, નાગકન્યા પણ નથી અને યક્ષ કન્યા પણ નથી. તાત્પર્ય એ છે કે–મલ્લીકુમારી જેવી કન્યા ત્રણે લેાકામાં પણ નથી.
આ રીતે કુંડળોના મહત્ત્વ વિષે વાત સાંભળતાં જ મલ્લી કુમારીના ઉપર જેના મનમાં અનુરાગ જન્મ પામ્યા છે એવા તે શ’ખ રાજાએ કૂતને ખેલાવ્યે અને તેને આ પ્રમાણે કહ્યું કે હે દેવાનુપ્રિય ! તમે મિથિલા નગરીમાં સત્વરે
શ્રી જ્ઞાતાધર્મ કથાંગ સૂત્ર : ૦૨
