________________
अनगारधर्मामृतवर्षिणी टीका अ० ५ सुदर्शन श्रेष्ठीवर्णनम्
१०७
अथ स्थापत्यापुत्रः स्याद्वादमवलम्ब्योत्तरं करोति 'जणं सुया !' इत्यादि । यत् खलु हे शुक | ' दब्बट्टयाए एगे अहं' द्रव्यार्थतया एकोऽहम् । द्रव्यत्वेनामेकोऽस्मि जीवद्रव्यस्य एकत्वात्, न तु प्रदेशाभिप्रायेण ।
6
'नासया दुवेवि अहं' ज्ञानदर्शनार्थतया द्वावप्यहम् । ज्ञानदर्शनार्थद्वयाभिप्रायेण द्विस्वभावकोऽहमस्मीत्यर्थः । द्वावप्यहमित्यनेन अनेकोऽपि भवानि - तिप्रश्नस्याप्युत्तरं प्रदत्तम् उक्तरीत्या द्विस्वभावकस्वाम् श्रोत्रादिविज्ञानानामवयarat चात्मनोऽनेकत्वाच्च । यथा एको देवदत्त एकस्मिन्नेव काले पितृत्वपुत्रत्वभ्रातृत्वादीननेकान् स्वभावान् प्राप्नोति ।
,
!
अहं ) सो भदंत ! आप ऐसा किस अर्थ को लेकर कह रहे हैं कि मैं एक भी हूँ यावत् अनेक भूत भाव भविक पर्यायों वाला भी हूँ हे शुक ऐसा जो मैं कह रहा हूँ सो किस अर्थ की अपेक्षा को लेकर कह रहा हूँ यह सुनो ( जपणं सुया ! दव्वट्टयाए एगे अहं णाणदंसणट्टयाए, दुवेवि अहं, परसट्टयाए, अक्खए वि अहं अव्वए वि अहं अवट्ठिए वि अहं उबओगट्टयाए अणेगभूयभावभविए वि अहं) में एक हूँ ऐसा जो मेरा कहना है वह हे शुक ! द्रव्यार्थिक नय की अपेक्षा है । ( द्रव्यार्थिक नय का विषय एक अखण्ड द्रव्य होता है । अतः उस दृष्टि से मैं द्रव्य को एक होने की वजह से एक हूँ । प्रदेशों की अपेक्षा से एक नहीं हूँ । ज्ञान, दर्शन की अपेक्षा से मैं दो रूप भी हूँ दो स्वभावाला भी हूँ । आत्माका लक्षण उपयोग है । यह उपयोग ज्ञान और दर्शन की अपेक्षा से दो प्रकार का है । इस दृष्टि से मैं एक होता हुआ भी दो रूप हूँ । इस कथन से मैं अनेक भी हूँ इस प्रश्न
તમે કયા આધારે કહી રહ્યા છેકે હું એક પણ છું અનેક પણ છું અને હું અનેક ભૂત, ભાવ અને ભવિક પર્યાય વાળા પણ છું ? સ્થાપત્યાપુત્ર અનગાર શુક પરિવ્રાજક ને જવામ आयता उडेवा साग्या है - ( जण्ण सुया ! दव्त्रट्टयाए एगे अह णाणदंसणट्टयाए, दुवेवि अह पएसटुयाए अक्खए वि अह ं अव्त्र वि अहं अवट्ठिए वि अहं उवओगट्टयाए अणेगभूयभावभत्रिए विअह ) हे शु ! “ હું એક છું” મારૂ આ કહેવું દ્રવ્યાર્થિક નયની અપે ક્ષાએથી છે. દ્રવ્યાર્થિક નયના વિષય એક અખ'ડ દ્રવ્ય હોય છે, દ્રવ્ય એક હાવાથી, આ ષ્ટિએ હું એક છુ, પ્રદેશાની અપેક્ષાથી હુ એક નથી જ્ઞાન દનની દષ્ટિએ મારા એ રૂપ પણ છે. હું બે જાતના સ્વભાવવાળા પણ છું. આત્માનું લક્ષણ ઉપયાગ છે. જ્ઞાન અને દનની દૃષ્ટિએ ઉપયાગના એ પ્રકાર થાય છે. આમ હું એક હાવાં છતાં પણ એ રૂપ વાળાધ્યું. આથી ‘હું
શ્રી જ્ઞાતાધર્મ કથાંગ સૂત્ર : ૦૨
