________________
રૂર
ज्ञाताधर्मकथासूत्रे क्षणभङ्गुरः, 'अणिच्चे' अनित्या नश्वरः, 'जलबुब् यसमाणे' जलबुबुदसमाना-पानीय प्रस्फोटकतुल्यः, 'कुसग्गजलबिन्दुसन्निभे' कुशाग्रजलविन्दुसन्निभा=दर्भाग्रभागस्थितजलबिन्दुवत झटितिपतनशील इत्यर्थः। 'संझटभरागसरिसे' सन्ध्याभ्ररागसदृशः सायंकालिको योऽभ्ररागा=आकाशस्य रक्तोवर्णस्तद्वद् दृष्टनष्ट इत्यर्थः। 'सुविणदंसगोवमे' स्वप्नदर्शनोपमः स्वप्नदृष्टतुल्य: 'सडणपडणविद्धं सणधम्मे' शटनपतनविध्वंसनधर्मः, तत्र शटन-कुष्टादिनाऽङ्गुल्यादे विशरणं, पतनं= खादिना छेदनेन भुजादे भूभी पतनं, विध्वं. सनं क्षयः एते धर्माः स्वभावा यस्य स तथा, पश्चात् पूर्वतश्च अवश्यं विग्रहाणीयः अवश्यं त्याज्य इत्यर्थः। अथ को जानाति ? हे मातापितरौ कः पूर्व
भंगुर है-- । अनित्य है--नश्वर (नाशवान् ) है जलके बुबुद् समान देखते २ नष्ट हो जाता है। जिस प्रकार कुश के अग्रभाग में रही हुई ओस की बिन्दु के स्थिर रहने का कोई भरोसा नहीं होता है उसी प्रकार इसके स्थिर रहने का कोई भरोसा नहीं है। संध्याकाल का राग जिस तरह देखते २ नष्ट हो जाता है उसी प्रकार यह मनुष्यभव भी है । स्वप्न में देखे गये पदार्थ जैसे क्षण स्थायी होते हैं--वैसे ही यह है। यह शटन पतन एवं विध्वंसन स्वभाव वाला है-- 1 कष्ट आदि रोग द्वारा शरीर के अंगुली आदि अवयवों का गिराना उसका नाम शटन, तलवार आदि के द्वारा भुजा आदि का कटकर नीचे गिरना इसका नाम पतन है। क्षय का नाम विध्वंसन है--और वह पर्याय से पर्यायान्तरित रूप होता है। आगे पीछे यह अवश्य परिहरणीय है (से के ण जाणइ अम्मयाओ के पुब्धि गमणाए के पच्छा गमणाए)
છે, ક્ષણ ભંગુર છે, અનિત્ય છે, નશ્વર છે. પાણીના પરેપિટાની જેમ જોતજોતાં નષ્ટ થઈ જવાવાળે છે. જેમ દાભના અગ્રભાગમાં રહેલી ઝાકળની સ્થિરતાની સંભાવના નથી તેજ પ્રમાણે આની સ્થિરતાને પણ વિશ્વાસ નથી. સંધ્યાકાળને રંગ જોતજોતામાં લુપ્ત થઈ જાય છે, તેમજ આ મનુષ્યભવ પણ છે. સ્વપ્નમાં જોયેલા પદાર્થોની જેમ આ ક્ષણભંગુર છે. આ સંસાર શટન, પતન અને વિધ્વંસન સ્વભાવ ધરાવે છે. કષ્ટ વગેરે રોગ દ્વારા શરીરની આંગળી વગેરે અંગેનું ખરી પડવું તેનું નામ “શટન', તલવાર વગેરેના ઘા થી હાથ વગેરે કપાઈને નીચે પડે છે તેનું નામ “પતન” છે. ક્ષયનું નામ વિધ્વંસન છે. તે પર્યાયથી પર્યાયાન્તરિતરૂપ डाय छे. अन मते ते यास प२ि७२७॥य छे. (से के ण जाणइ अम्म
શ્રી જ્ઞાતાધર્મ કથાંગ સૂત્રઃ ૦૧