________________
५३४
भगवती सूत्रे
वोपद्यन्ते इति ३ | 'कडजुम्म कलिओग एगिदियाणं भंते ! कओ उववज्जंति' कृतयुग्म कल्पोजै केन्द्रियाः खलु भदन्त ! कुन उत्पद्यन्ते इति प्रश्नः, उत्तरयति'उववाओ तदेव' उपपातः पूर्ववदेव 'परिमाणं सतरस वा संखेज्जा वा असंखेज्जा वा अनंता वा' परिमाणद्वारे जघन्यतः सप्तदश वा संख्याता वा असंख्याता वा अनन्ता वा उत्पद्यन्ते' 'सेसं तदेव जाव अनंतखुतो' शेषं समये समये अपहरणा दिकं सर्व यावत् अनन्तकत्व एतत्पर्यन्तं तथैव कृतयुग्म कृतयुग्मै केन्द्रियमकरण - वदेव ४ । 'तेओग कडजुम्म एगगिदियाणं भंते । कओहिंतो उववज्जंति' ज्योज सब कथन यावत् ' वे वहां अनन्तवार उत्पन्न हो चुके हैं 'यहां तक का यहां पर कह लेना चाहिये । 'कडजुम्म कलिओग एगिंदियाणं भंते ! कभी उववज्जंति' हे भदन्त ! कृतयुग्म कल्योज एकेन्द्रिय किस स्थान से आकर उत्पन्न होते हैं ? क्या वे नैरिथिकों में से तिर्यग्योनिकों में से मनुष्यों में से अथवा देवों में से आकरके उत्पन्न होते हैं ? इसके उत्तर में प्रभुश्री गौतमस्वामी से कहते है 'उबचाओ तहेव' इनका उपपात पहले जैसा ही समझना चाहिये 'परिमाण सत्तरस वा सखेज्जा वा असंखेज्जा वा अनंता वा' परिमाण में वे जघन्य से सत्रह १७ उत्पन्न होते है संख्याता असंख्याता अथवा अनन्त उत्पन्न होते है 'सेस' तहेव जाय अनंतखुतो अवशिष्ट सब कथन वे कृतयुग्म कल्पोजए केन्द्रियपने से अनन्त वार उत्पन्न हो चुके हैं, यहां तक यहां पर कहना चाहिए ||४|| 'तेओग वडजुम्म एगिंदियाणं भंते! कओहिंतो उथवज्जंति' अथवा अनंत उत्पन्न थाय छे. 'सेस' तहेव अनंतखुतो' माडीतुं तमाभ કથન યાવત્ તે ત્યાં અનંતવાર ઉત્પન્ન થઇ ચૂકયા છે, આ કથન સુધીનું અહિયાં કહેવુ જોઇએ.
'कडजुम्म कलिआग एगिंदियाण भंते! कओ उवज्जति' हे भगवन् हृतયુગ્મ કચેાજ એકેન્દ્રિયા કયા સ્થાનેથી આવીને ઉત્પન્ન થાય છે ? શું તેઓ નૈરિય કામાંથી આવીને અથવા તિય નિકામાંથી અથવા મનુષ્યેામાંથી અથવા દેવે માંથી આવીને ઉત્પન્ન થાય છે ? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુશ્રી ગૌતમસ્વામીને उ छे - 'उवावाओ तहेव' तेमना उपयात पहेला उद्या प्रमाणे छे. 'परिमाण' सत्तरस्रवा संखेज्जा वा असंखेज्जा वा अनंता वा' परिमाणु तेमनुं જઘન્યથી ૧૭ સત્તર સુધી ઉત્પન્ન થાય છે. અથવા સંખ્યાત અથવા અસંખ્યાત अथवा अनंत उत्पन्न थाय छे. 'सेस' तहेव जाव अणतखुत्ते।' डीनु तभाभ કથન તેઓ કૃતયુગ્મ કયેાજ એકેન્દ્રિય પણાથી અનેકવાર ઉત્પન્ન થઈ ચુકેલ છે. આ કથન સુધી અહિયાં કહી લેવુ જોઇએ. ૫૪૫
'तेओग कडजुम्म पुगिदियाण भवे ! कओहिंतो उववज्जंति' डे भगवन्
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૭