________________
-
प्रमेयचन्द्रिका टीका श०३५ २.१ २०२ कृ.कृतयुग्मैकेन्द्रिपाणामुत्पत्यादिकम् ५१९ 'सल्वेसि' सर्वेषां कर्मणां दर्शनावरणीयादारभ्यान्तरायिकपर्यन्तानां वेदका एत्र भवन्ति किन्तु अवेदका न भवन्तीति भावः। 'ते णं भंते ! जीवा किं सायावेया असायावेयगा पुच्छा' हे भदन्त ! ते कृतयुग्मैकेन्द्रियजीवाः किं सातस्यसातावेदनीयकर्मणो वेदका अनुभवकारो भवनित अथवा असातावेदनीयस्य वेदका भवन्तीति प्रश्नः पृच्छया संगृह्यते । भगवानाह-गोयमा' इत्यादि, 'गोयमा' हे गौतम ! 'सातावेदगा वा असातावेदगा वा' ते जीवाः सातावेदका अपि भवन्ति तथा असातावेदका अपि भवन्तीति । 'एवं उप्पलुसद्देगपरिव डी' एवं यथा उत्पलोद्देशके कर्मपरिपाटी कथिता सैवेहापि अनुसन्धेया 'सव्वेसि कम्माणं उदई ते जीवाः सर्वेषां कर्मणा मुदयिनो भवन्ति तेषां जीवानां सर्व कर्मणामेवोदयो भवन्तीति । 'नो अणुदई' नो अनुदयिनो भवन्ति कर्मणामिति । जीव 'सम्वेसि' दर्शनावरणीयादि से लेकर अन्तराय कर्म तक के समस्त कर्मों के वेदक ही होते हैं अवेदक नहीं होते हैं । 'ते ण भंते ! जीवा किं सायावेयगा असायावेयगा' हे भदन्त ! ये कृतयुग्म कृतयुग्म राशि प्रमाण एकेन्द्रिय जीव क्या साता वेदनीय कर्म के वेदक होते हैं ? अथवा अमाता वेदनीय कर्म के वेदक होते हैं ? उत्तर में प्रभुश्री कहते हैं-'गोयमा ! सायावेयगा वा असायावेषगा वा' हे गौतम ! वे साता कम के वेदक भी होते हैं और असाता कर्म के वेदक भी होते हैं । 'एवं उत्पलुद्देमगपरिवाडी' इस प्रकार से उत्पल उद्देशक में जैसी कर्म वेदन की परिपाटी कही गई है वैसी ही यहां पर जानना चाहिये । 'सव्वेसि कम्माण उदई' इन जीवों के समस्त कर्मों का उदय होता है। 'नो अणुदई' अनुदयवाले ये नहीं होते हैं। उदीरणा के युभराशि प्रभा -येन्द्रिय व 'सव्वेसिं' शन.१२९jीय विश्थी छन અંતરાય કર્મ સુધીના સઘળા કર્મોનું વેદન કરવાવાળા જ હોય છે. અદક डता नथी. 'ते ण भते ! जीवा कि सायावेदगा असायावेयगा' उभगवन કૃતયુગ્મ કૃતયુગ્મ રાશી પ્રમાણુવાળા એકેન્દ્રિય જીવે શું શાતા વેદનીય કર્મનું વેદન કરવાવાળા હોય છે? અથવા અસાતા વેદનીય કર્મનું વેદન કરાવાળા હોય છે ? मा प्रश्न उत्तरमा प्रभुश्री गौतमवामीन ४ छ -'गोयमा! साया वेदगा वा असाया वेयगा वा' गीतम! तेसो सात मनु वहान ४२११ पण डाय छे मन मसात। मनुवहन ४२पावणाय छे. 'एव उप्पलुसग परिवाडी' मा शत sua देशामा २ प्रमाणुनी ना हननी પરિપાટી કહેવામાં આવેલ છે. એ જ પ્રમાણેની પરિપાટી અહિયાં પણ समावी. 'सव्वेसि कम्माण उदई' मावाने सपा भान हय थाय छ.
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૭