________________
Ch
-
--
-
भगवतीसूत्र सिणाए णं भंते ! कविहे पन्नत्ते' स्नासका खलु भदन्त ! कतिविधः प्रज्ञप्त इति प्रश्नः । भगवानाह-'गोयमा' इत्यादि, 'गोयमा' हे गौतम ! 'पंचविहे पन्नत्ते' पञ्चविधः प्रज्ञप्तः 'तं जहा' तद्यथा 'अच्छवी' अच्छवि:-अन्यथकः, य: कमपि न व्यथयति इति छवि योगात् छविः-शरीरम् तत् शरीरं योगनिरोधेन यस्य नास्ति सोऽच्छविक इति । अथवा अक्षपीतिच्छाया, तत्र अक्षपी-क्षपा सखेदो व्यापारः तस्याः क्षपाया अस्तित्वात् क्षी तन्निषेधात् अक्षपी । अथवा घातिचतुष्टयकर्मक्षरणानन्तरं घातसक्षपणा मावादक्षपी इत्युच्यते अयोगि गुण
'सिणाएणं भंते ! काबिहे पन्नत्ते' हे भदन्त ! स्नातक कितने प्रकार का कहा गया है ? इसके उत्तर में प्रभुश्री कहते है-'गोयमा ! पंचविहे पन्नत्ते' हे गौतम ! स्नातक पांच प्रकार का कहा गया है 'तं जहा' जैसे-'अच्छवी १ असषले ३अकम्मं से ३ संसुद्धनाणदंसणाधरे अरहा जिले केवली ४ अपरिस्साबी ५ 'अच्छवी (शरीर रहित-काययोग रहित) अशवल २-दोषरहित विशुद्ध चारित्र युक्त अकर्मा शघातिया कर्म रहित-३ संशुद्ध ज्ञान और दर्शन को धारण करनेवाले अरिहंत जिन केवली और अपरिनाची-कर्मबन्ध रहित छवि नाम शरीर का है। यह शरीर योगनिरोध से जिनके नहीं है वह अच्छवी है । अथवा-'अक्षपी' ऐसी भी 'अच्छवी पद की संस्कृतच्छाया होती है सखेद व्यापारका नाम क्षपा है। यह सखेदव्यापार जिसके नहीं है वह अक्षपी स्नातक है । अथवा-घातिचतुष्टयकर्म की क्षपणा
सिणाणं भंते ! कइविहे पन्नत्ते' 3 मापन स्नात ८॥ ४॥२॥ ४७॥ छ । प्रश्न उत्तरमा प्रभुश्री ४ छ -गोयमा पंचविहे पन्नत्ते, 3 गौतम स्नात। पांय ५॥२॥ ४डया छ 'तं जहा' 20 प्रभाव छ'अच्छवी १ असबले २ अकम्मसे ३ ससुद्धनाणदसणधरे अरहा जिणे केवली ४ अपरिस्सावीय' १२७१ी (शरी२ पिनाना-अय ये॥ २हित १ असमत-होष રહિત વિશુદ્ધ ચારિત્રવાળા ૨ અકસ્મશ- ઘાતિયા કર્મથી રહિત ૩ સંશુદ્ધ જ્ઞાન અને દર્શનને ધારણ કરવાવાળા અરિહંત જન કેવળી ૪ અને અપરિશ્નાવી કર્મબંધ વિનાના ૫ છવી એ શરીરનું નામ છે, આ શરીર ગના નિરાધથી જેને હોતું નથી તે અચ્છવી કહેવાય છે અથવા–અક્ષપી અચ્છવી પદની અક્ષપી એવી પણ સંસ્કૃત છાયા બને છે, સખેદ વ્યાપાર-પ્રવૃત્તિનું નામ ક્ષપા છે. આ સખેદ વ્યાપાર જેઓને હોતે નથી તે અક્ષપી સ્નાતક કહેવાય છે. અથવા ચાર ઘાતિયાકર્મને ખપાવ્યા પછી ફરીથી તેને ખપાવવાને અભાવ થઈ જાય છે. તેથી પણ
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૬
