________________
-
-
प्रमेयचन्द्रिका टीका श०२६ उ.१ सू०१ बन्धस्वरूपनिरूपणम् ५४३ आहारादिषु आसक्तिवर्जिताः तेषां च चस्वारोऽपि भका भवन्ति अपणोपरामसंभवादिति ७ । अष्टमं वेदद्वारमाह-सवेदगाणं पदमबितिया' सवेदकामा प्रथम द्वितीयभङ्गौ वेदोदये सति क्षपणोपसमौ न स्यातामिति अत आयद्वयमेवेति । 'एवं इस्थिवेयगा पुरिसवेयगा नपुंसगवेयगा वि एवं स्त्रीवेदकाः पुरुषवेदका नपुंसकवेदका अपि, एतेषामपि आचावेव द्वौ भवत इति । 'अअयगाणं चत्तारि अवेदकानां वेदरहितानां चत्वारोऽपि भंगा भवन्ति स्वकीये वेदे उपशान्ते सति बध्नाति, भन्स्यति च मोहनीयं पापं कर्म, यावत्सूक्ष्मसंपरायचारित्रमामि नं भवति तावदिति । ततः पतितो वा भन्स्यति इत्येवं प्रथमो भगः । तथा वेदे क्ति से रहित हैं-उनको चारों ही भंग होते हैं । क्योंकि उनमें क्षपणा
और उपशमना का संभव होता है । '८ वेदद्वार-सवेदगाणं पढमवितिया' जो जीव वेदसहित हैं उनके भी प्रथम और द्वितीय ऐसे दो भंग होते हैं, क्यों कि वेदोदय में क्षपणा और उपशमना ये नहीं होते हैं। 'एवं इथिवेयगा, पुरिसवेयगा, नपुंसगवेयगा वि' इसी प्रकार से स्त्रीवेद वालों के पुरुषवेद वालों के और नपुंसक वेदवालों के भी आदि के दो ही भंग होते हैं, 'अवेयगाणं चत्तारि' अवेदकों के चारों ही भंग होते हैं-क्यों कि वेद रहित जीव अपनावेद उपशान्त हो जाने पर मोहनीयरूप पाप कर्म को जब तक उसे सूक्षनसंपराय चारित्र की प्राप्ति नहीं होती है तब तक बांधता है, और आगे भी वह उसे बांधेगा, अथवा श्रेणी से पतित हो जाने पर वह बांधेगा। ऐसा प्रथम भंग यहां है । और जब वेद क्षीण हो जाता है तब भी यह पापकर्म भने ७५शभपानी नप डाय छे. 'सवेदगाणं पढम बितिया' २ ०१ सहવેદસહિત હોય છે, તેઓને પણ પહેલે અને બીજે એ બે ભંગો હોય છે. કેમકે–વેદના ઉદય કાળમાં ક્ષપકપણું અને ઉપશમપણું એ બને છેતા નથી.
‘एवं इथिवेयगा, पुरिसवेयगा, नपुंसकवेयगा वि' मे प्रमाणे खीव. વાળાઓને, પુરૂષદવાળાઓને અને નપુંસકદવાળાને પણ પહેલે અને બીજે से मेरी न डाय छे. 'अवेयगाण चत्तारि' अवाने यारे मोडाय છે. કેમકે વેદરહિત જીવ પિતાને વેદ ઉપશાંત થઈ જાય ત્યારે મેહનીય રૂપ પાપકર્મને જ્યાં સુધી તેને સૂમસંપરાય ચારિત્રની પ્રાપ્તિ થતી નથી ત્યાં સુધી બાંધે છે. અને આગળ-ભવિષ્યમાં પણ તે તેને બંધ કરશે. અથવા શ્રેણીથી પતિત થયા પછી તે પાપકર્મ બાંધશે. એ પ્રમાણેને આ પહેલો ભંગ છે. ૧
અને જ્યારે વેદ ક્ષીણ થઈ જાય છે, તે પણ તે પાપ કર્મ બાંધે છે,
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૬
