________________
-
मगवतीसरे जीवे पुच्छा' शुक्लपाक्षिकः खलु भदन्त ! जीः पृच्छा, हे भदन्त ! शुक्लपा. सिको जीवः पापं कर्म अबध्नात् बध्नाति भन्स्यति १,' अबध्नात्, बध्नाति, न भन्स्यति २, अवध्नात् न बध्नाति, भन्स्यति, ३, अबध्नाव न बध्नाति, न भन्स्यति इति चतुर्भङ्गका प्रश्ना, भगवानाह-'गोयमा' इत्यादि, 'गोयमा' हे गौतम । 'चउभंगो भाणियन्यो' चतुर्भङ्गो भणितव्यः, यस्याईपुद्गलपरावा. क्त दो ही भंग होते हैं, क्यों कि वर्तमान काल में उसमें पाप कर्म की अबन्धकता नहीं है।
'सुकपक्खिए णं भंते ! जीवे पुच्छा' हे भदन्त ! जो जीव शुक्ल. पाक्षिक होता है उसमें इन पूर्वोक्त भंगों में से कितने भंग होते हैं ? क्या वह पूर्व काल में पाप कर्म का बन्धक हुआ है ? वर्तमान काल में क्या वह पापकर्म का बन्ध करता रहता है ? और क्या वह भवि. प्यत् काल में भी पापकर्म का बन्धक होगा ? अथवा-भूतकाल में उसने पापकर्म का बन्ध किया हैं ? वर्तमान में वह पापकर्म का बन्ध कर रहा है ? भविष्यत् काल में वह पापकर्म का बन्ध नहीं करेगा ? अथवा-भूतकाल में उसने पापकर्म का बन्ध किया है ? वर्त. मान में वह पापकर्म का बन्ध नहीं करता है ? भविष्यत् में वह पाप कर्म का बन्ध करेगा ? अथवा-भूतकाल में वह पापकर्म का बन्ध करने वाला रहा है , वर्तमान में और भविष्यत् काल में वह पापकर्म का बन्धक नही होता है और न होगा ? उत्तर में प्रभुश्री कहते हैं-हे કૃષ્ણપાક્ષિક જીવને આદિના પૂર્વોક્ત બે જ ભગે હોય છે. કેમકે વર્તમાન કાળમાં તેમાં પાપ કર્મનું અબંધકપણું નથી.
'सक्कपक्खिए णं भंते ! जीवे पुच्छा' हे सन् २०१ शुसाक्षि હોય છે, તેને આ પૂર્વોક્ત ભેગે પૈકી કેટલા ભંગ હેય છે? શું તે પૂર્વ કાળમાં પાપકર્મને બંધક થયે છે? વર્તમાન કાળમાં તે પાપ કર્મને બંધ કરતે રહે છે? અને શું ભવિષ્ય કાળમાં તે પાપકર્મને બંધ કરશે ? અથવા ભૂતકાળમાં તેણે પાપકર્મને બંધ કર્યો હતો ? તથા વર્તમાન કાળમાં તે પાપ કર્મને બંધ કરી રહ્યો છે? અને અને ભવિષ્ય કાળમાં તે પાપ કર્મને બંધ નહીં કરે? અથવા ભૂતકાળમાં તેણે પાપ કર્મને બંધ કર્યો છે? વર્તમાનમાં તે પાપકર્મનો બંધ નથી કરતે ? અને ભવિષ્યમાં તે પાપ કર્મને બંધ કરશે? અથવા ભૂતકાળમાં તે પાપ કર્મને બંધ કરવાવાળે રહ્યો છે, વર્તમાન કાળમાં તે પાપ કર્મને બંધ કરતું નથી અને ભવિષ્ય કાળમાં પણ તે પાપ કર્મને બંધ કરશે નહીં?
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૬
