________________
४९२
भगवतीने इति प्रश्नः, उत्तरमाह-'कम्मविउसग्गे अट्ठविहे पन्नत्ते' कर्मव्युत्सर्ग: अष्टविधा प्राप्तः अष्टपकारकः कमव्युत्सर्गों भवतीति । 'तं जहा' तद्यथा-'णाणावरणिज्ज कम्मविउसग्गे' ज्ञानावरणीयकर्मव्युत्सर्गः, ज्ञानावरणीयकर्मणः परित्यागः । 'जाव अंतराइय कम्मविउसग्गे' यावत् अन्तरायकर्मव्युत्सर्गः। अत्र यावत्पदेन दर्शनावरणीयवेदनीयमोहनीयायुकनामगोत्राणां षण्णां कर्मव्युत्सर्गाणां ग्रहणं भवतीति । 'से तं कम्मविउसग्गे' सोऽयं पूर्वोक्तकमेग कर्मव्युत्सर्गः कथितः। 'से तं भावविउसग्गे' सोऽयं पूर्वकथितपकारेण भावव्युत्सर्गः प्रतिपादित इति । 'से तं अभितरए तवे' तदेतदाभ्यन्तरं तपो निरूपितमिति । 'सेवं भंते ! सेवं भंते ! त्ति' तदेवं भदन्त ! तदेवं मदन्त ! इति हे भदन्त ! संयतानां स्वरूपविषये सग्गे अविहे पण्णत्ते' हे गौतम ! कर्मव्युत्सर्ग आठ प्रकार का कहा गया है। 'तं जहा' जैसे-'णाणावणिज कम्मविउसग्गे' ज्ञानावरणीय कर्म का त्याग 'जाव अंतराश्य कम्मविउसग्गे' यावत् अन्तराय कर्म का त्याग । यहां यावत्पद से 'दर्शनावरणीयव्युत्तर्ग, वेदनीयव्युत्सर्ग, मोहनीयव्युत्सर्ग आयुरुक व्युत्सर्ग नाम व्युत्सर्ग और गोत्र व्युत्सर्ग' इन कर्म व्युत्सर्गों का ग्रहण हुआ है। 'से त्तं कम्मविउसग्गे' इस प्रकार से यह कर्मव्युत्सर्ग के सम्बन्ध में विचार है। से तं भावविउ. सग्गे' यहां तक इस पूर्वोक्त कथन के अनुसार भावव्युत्सर्ग का कथन समाप्त हुआ 'से तं अभितरए तवे' और इसकी समाप्ति में ही आभ्यन्तर तप का कथन भी समाप्त हो जाता है 'सेवं भंते ! सेवं भंते ! त्ति' हे भदन्त ! संयतों के स्वरूप के विषय में जो आप देवानु. sal छ ? प्रश्न उत्तरमा प्रभुश्री ९ छ -'संसारविउसग्गे अविहे पण्णत्ते' है गौतम ! भव्युत्स मा प्रा२न। डेरा छ, 'तजहा' ते मा प्रभाव ॐ. 'णाणावरणिज्ज कम्मविउसग्गे' ज्ञानावरणीय भनी त्यास 'जाव अंतराइय कम्मविउसग्गे' यावत् सतराय म ना त्या माडिया यावर५४थी शनावर. ણીય વ્યુત્સર્ગ, વેદનીય વ્યુત્સર્ગ, મોહનીય વ્યુત્સર્ગ, આયુષ્ક વ્યુત્સર્ગ, नामव्युत्सग, भने मात्र व्युत्सग मा भव्युत्स! अहए ३२या छ. 'से तं कम्मविउसग्गे' मा शत मा म व्युत्सना समयमा थन अरेस छ, 'सेत' भावविउसग्गे' मरी पूर्वरित ४थन प्रमाणे मा व्युत्समनु थन ४२ छ. 'से तं अभितरए तवे' या प्रमाणे मान्यत२ त५नु સ્વરૂપ કહેલ છે.
'सेव भंते ! सेव भंते ति' सावन सेयताना २१३५न। समयमा આપ દેવાનુપ્રિયે કથન કરેલ છે. આ સઘળું કથન આપ્ત વાકય પ્રમાણુરૂપ
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૬