________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श०२५ उ.७ सू०९ प्रायश्चित्तप्रकारनिरूपणम् ४३९ कायक्लेश इति प्रश्नः । भगवानाह-'कायकिलेसे अणेगविहे पन्नत्ते' कायक्लेशोऽनेकविधः-अनेकमकारका प्रज्ञप्त:-कथितः, 'तं जहा' तद्यथा-'ठाणाइए' स्थानातिदः-स्थानं कायोत्सर्गादिकम् अतिशयेन ददाति गच्छत्तीति वा स्थानाविदः स्थानातिगो वा 'उक्कुडुयासणिए' उत्कुटुकासनिकः । 'जहा उववाइए जाव सव्वगायपरिकम्मविभूसविप्पमुक्के' ययौपपातिके यावत् सर्व गात्रपरिकर्मविभूषाविषमुक्तः सर्वगात्रस्य-साङ्गोपाङ्गशरीरस्य प्रतिकर्म-सेवा, विभूषा -तत्सुन्दरतापादनं, ताभ्यां विषमुक्त:-रहितः सर्वप्रकार कशरीरसंस्कारशोभारहित इत्यर्थः । 'जहा उववाइए' इत्यनेन इदं मूचितम् 'पडिमट्ठाई वीरासणिए नेसज्जिए' इत्यादि, प्रतिमावीरासनं निषधेति छाया, इह च प्रतिमा मासिक्यादयः वीरासनं च सिंहासननिविष्टस्य भून्यस्तपादस्य सिंहासने अपनीते सति कहते हैं-'कायकिलेसे अणेगविहे पण्णत्ते' हे गौतम! कायक्लेश अनेक प्रकार का होता है। 'तं जहा' जैसे-'ठाणाइए' कायोत्सर्ग आदि आसन से रहना 'उक्कुडयासणिए' उत्कुटुक आसन से रहना 'जहा उववाइर जाप सव्वगायपरिकम्मविभूसविप्पमुक्के' इत्यादि औपपातिक सूत्र में जैसा कहा गया है वैसा यहां जानना चाहिये। यावत् शरीरके सर्व प्रकार के संस्कारों का और उसे शोभायुक्त करने का त्याग करना चाहिये 'जहा उधवाइए' पद से यह सूचित होता है 'परिमट्ठाई, वीरासणिए नेसज्जिए' इत्यादि-कि मासिकी आदि प्रतिमाओं का पालन करना, वीरासन करना, निषचा से बैठना इत्यादि सब कायक्लेश है। किसी आदमी को नीचे पैर स्थापित कराकर सिंहासन पर बैठा दिया जाय और फिर उसके नीचे से सिंहासन हटा लिया जावे तो जिस प्रश्नना उत्तरमा प्रमुश्री गौतमस्वामीन छ -'कायकिलेसे अणेगविहे पण्णत्ते' 3 गौतम ! यश भने प्रारना डेरा छे. 'त जहा' प्रमाणे छे. 'ठाणाइए' योत्सग विगेरे भासनथी २ "उक्कुडयामणिए' BY मासनथी २. 'जहा उबवाइए' 'जाव सव्वगायपरिकम्मविभूसविपमुक्के' त्यादि ઔપપાતિક સૂત્રમાં આ સંબંધમાં જે પ્રમાણે કહેવામાં આવેલ છે, એ જ પ્રમાણે અહિયાં પણ સમજી લેવું. યાવત શરીરના દરેક પ્રકારના સંસ્કારને भने त सुलित ४२वाना त्या ४२ . 'जहा उववाइए' मा ५६ से मताव छ -'पडिमट्राई, वीरासणिए नेसज्जिए' छत्याह-मासिकी विशेष પ્રતિમાઓનું પાલન કરવું. વીરાસન કરવું. નિષદ્યા આસનથી બેસવું વિગેરે તમામ કાયકલેશ કહેવાય છે, કેઈ પુરૂષને નીચે પગ રખાવીને સિંહાસન પર બેસાડવામાં આવે અને પછી તેની નીચેથી સિંહાસન ખસેડી લેવામાં તે
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૬