________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श०२५ उ.६ सू०८ पञ्चदशं निकर्षद्वारनिरूपणम्
१६१
गौतम ! 'णो हीणे णो तुल्ले' नो होनो तुल्यः न भवति निर्ग्रन्थः पुलाकापेक्षया चारित्रपर्यायै हनो न वा तुल्यो भवति किन्तु 'अमहिए' अभ्यधिको भवति पुलाकापेक्षया चारित्रपर्यायै निर्मन्थः, यदि अधिको भवति तत्रापि 'अनंतमुत्रन दिए' अनन्तगुणाभ्यधिको भवतीति । एवं जाव कसायकुसीलस्स' एवं याव कपायकुशीलस्य अत्र यावत्पदेन बकुलपति सेवनाकुशीलयोः संग्रहो भवति तथा चकुशमति से बना कुशील का कुशीवापेक्षया चारित्रपर्याय निर्ग्रन्थोऽनन्तगुणा घिको भवतीति भावः । 'नियंठे णं भंते नियंठास सद्वाणसन्निगासे णं पृच्छा निर्व्रन्यः खलु भदन्त ! निर्ग्रन्थस्य स्वस्थानसन्निकर्षेण चारित्रपर्यायैः ि हीनः, तुल्यः, अधिको वा भवति, एको निर्ग्रन्थः सजातीयनिग्रन्थान्तरेभ्यः चारित्रपर्यायैः । किं न्यूनो भवति समो भवति अधिको वा भवतीति प्रश्नः, भगवाकहते है- 'गोयमा ! णो हीणे, नो तुल्ले, अम्भहिए' हे गौतम! निर्ग्रन्थ पुलाक को चारित्रपर्यायों से न होन होता है और न सम होता है किन्तु अधिक होता है । यदि वह उसकी चारित्रपर्यायों की अपेक्षा अधिक होता है सो अनन्तगुणकार से अधिक होता है। असंख्यात अथवा संख्यातगुणकार से अधिक नहीं होता है । 'एवं जाव कसायकुसीलस्स वि' इसी प्रकार निर्ग्रन्धवकुश, प्रतिसेवनाकुशील और कषायकुशील की चारित्रपर्यायों की अपेक्षा से अपनी चारित्रपर्यायों द्वारा अनन्त के गुणकार से अधिक होता है।
'णिघंटे णं भंते! नियंठास सट्टानसं निगासेणं पुच्छा' हे भदन्त ! एक निर्ग्रन्थ अपने सजातीय निर्ग्रन्थों की चारित्रपर्यायों से क्या डीन होता है ? अथवा सम होता है ? अथवा अधिक होता है ? इसके હાય છે? અથવા અધિક હાય છે? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુશ્રી કહે છે કે'गोयमा ! णो हीणे, णो तुल्ले, अन्भहिए' हे गौतम! निर्मन्थ, पुसाउना ચારિત્રપર્યાયથી હીન હૈાતા નથી. સમ પણ હેાતા નથી પરંતુ અધિક હાય છે. તે અન’તગુણાકારથી અધિક હોય છે. અસ ંખ્યાત અથવા સ`ખ્યાત ગુણાअस्थी अधिक होता नथी. 'एवं जाव कखायकुसीलस्स वि' मेन प्रभा નિગ્રન્થ, ખકુશ પ્રતિસેત્રનાકુશીલ અને કષાયકુશીલના ચારિત્ર પર્યંચાની અપેક્ષાથી પેાતાના ચારિત્ર પર્યાદ્વારા અનતના ગુણાકારથી વધારે છે. 'णियंठे णं भंते! नियंठस्स सट्टाणसन्निगासेणं पुच्छा' से लगवन् ! नियन्थ પાતાના સજાતીય નિગ્ર થાના ચારિત્ર પર્યાયાથી શું હીન હૈાય છે ? અથવા સમ હોય છે? અથવા અધિક હાય છે? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુશ્રી કહે
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૬
