________________
भगवतीमत्र पश्चापि संस्थानानि चारयितव्यानि यथैव अधस्तनानि पूर्वसूत्राणि यावदायतेन एकैकसंस्थानेन चारितानि, तथैव पश्चानामपि संस्थानानां पूर्वोक्तरीत्यैव चारणा व्यवस्था करणीया परिमण्डलसंस्थानादारभ्य आयतसंस्थानपर्यन्तेनेति ‘एवं जाव. अहे सत्तमाए' एवं यावदधः सप्तम्याम् यथा रत्नप्रभापृथिव्याश्रितपरिमण्डलाद्यायः नान्तसंस्थानानामनन्तत्वं कथितं तथैव शर्करापमापृथिवीत आरभ्याधासप्तमी पृथिवी. सम्बन्धिपरिमण्डलादारभ्य आयतसंस्थानानामपि संख्येयत्वासंख्येयत्वयो निरा. करणपूर्वकयनन्तस्वमेव प्रतिपादनी मिति भावः ‘एवं कप्पेसु वि एवं सौधर्मादिकरपेयपि येन प्रकारेण रत्नपभादितमस्तमान्तपृथिवीसम्बन्धिपरिमण्डलादि. संस्थानेषु अनन्तस्य विचारः कृतस्तेनैव रूपेण सौधर्मादि कल्पेष्वपि परिमण्डला. द्यायतान्तसंस्थानानामनन्तत्वं प्रतिपादनीयमिति भावः। 'जाव ईसीपभाराए संस्थान के साथ पांच संस्थानों का आयत संस्थान तक विचार करना चाहिये 'एवं जाव अहेसत्तमाए, एवं कप्पेसु वि जाव ईसीफमाराए पुढपीए' जिस प्रकार से रत्नप्रभा पृथिवी का आश्रय करके परिमंडल आदि आयतान्त संस्थानों में अनन्तता कही गई है उसी प्रकार शर्करांप्रभा पृथिवी से लेकर अधः सप्तमी तमस्तमा पृथिवी सम्बन्धी परिमंडल संस्थान से लेकर आयत संस्थानों तक में भी अनन्तताही कही गई है-संख्यातता और असंख्यातता नहीं। इसी प्रकार का कथन सौधर्मादिकल्पों में भी इन संस्थानों के सम्बन्ध में करना चाहिये । जप्ता कथन रत्नप्रभा से लेकर तमस्तमान्त पृथिवी सम्बन्धी परिमंडलादि संस्थानों में अनतता का हुआ है संख्यातता और असंख्यातता का वहां निराकरण सठाणेणं पंव वि चारेयव्वा जहेव हेछिल्ला जाव आयएणं' मा शत ३Nथा એક એક સંસ્થાનની સાથે પાંચ સંરથાનેનો આયત સંસ્થાન સુધી વિચાર ३२ . 'एवं जाव अहेसत्तमाए एवं' कप्पेसु वि जाव ईसीपब्भाराए पुढवीए' रे प्रमाणे २५न५मा पृथ्वीना माश्रय ४रीन परिभ विगेरे भायत સુધીના સંસ્થાનોમાં અનન્તપણુ કહેલ છે, એ જ પ્રમાણે શરામભા પૃથ્વીથી લઈને અધઃ સમીતમસ્તમા પૃથ્વી સંબંધી પરિમંડલ સંસ્થાનથી આરભીને આયત સંસ્થાન સુધીના સંસ્થામાં પણ અનંતપણું જ કહ્યું છે. સંખ્યાત પણું કે અસંખ્યાત પાણું કહ્યું નથી. આજ પ્રમાણેનું કથન સૌધર્મ વિગેરે કપમાં પણ આ સંસ્થાના સંબંધમાં કહેવું જોઈએ, રત્નપ્રભા પૃથ્વીથી લઈને તમરતમા સુધીની પૃથ્વીના પરિમંડલ સંસ્થાનમાં જે પ્રમાણે અનંતપણુ હોવાનું કહેલ છે. અને સંખ્યાત અથવા અસંખ્યાતપણું હોવાને નિષેધ
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૫
