________________
६०६
भगवतीसूत्र मेंव एवं यावदायतानि । एतस्यां खलु भदन्त ! रत्नप्रभायां पृथिव्यां परिमण्डलानि संस्थानानि कि संख्येयानि असंख्येयानि अनन्तानि ? गौतम ! नो संख्येयानि नो असंख्येयानि अनन्तानि । वृत्तानि खलु भदन्त ! संस्थानानि कि संख्येयानि असंख्येयानि अनन्तानि, एवमेव एवं यावदायतानि । शर्करामभायां खलु भदन्त ! पृथिव्यां परिमण्डलानि संस्थानानि कि संख्ये यानि० ? एवमेव, एवं यावदायतानि । एवं यावदधः सप्तम्याम् । सौधर्मे खलु भदन्त ! कल्पे परिमण्डलानि संस्थानानि कि संख्येयानि० एवमेव, एवं यावदच्युते । ग्रेवेयकविमानेषु खलु भदन्त ! परिमण्डलानि संस्थानानि कि संख्येयानि ? एवमेव । एवमनुत्तरविमानेष्यपि, एवमीषत्प्राग्भारायामपि । यत्र खल भदन्त ! एकं परिमण्डलं खलु संस्थान यवमध्यम्, तत्र परिमण्डलानि संस्थानानि कि संख्येयानि असंख्येयानि अनन्तानि ? गौतम ! नो संख्येयानि नो असंख्येयानि अनन्तानि । वृत्तानि खलु भदन्त ! संस्थानानि कि संख्येयानि असंख्षेयानि अनन्तानि, एवमेव । एवं यावदायतानि ! यत्र खलु भदन्त ! एकं वृत्तं संस्थानं यवमध्यम् तत्र परिमंडलानि संस्थानानि कि संख्येयानि० १ एवमेव, वृत्तानि संस्थानानि एवमेव । एवं यावदायतानि । एवमेकैकेन संस्थानेन पश्चापि चारयितव्यानि । यत्र खलु भदन्त ! एनस्यां रत्नप्रभायां पृथिव्यामेकं परिमण्डलं संस्थानं यवमध्यम्, तत्र खलु परिमण्डलानि संस्थानानि कि संख्येयानि ? पृच्छा, गौतम ! नो संख्येयानि, नो असंख्येयानि, अनन्तानि । वृत्तानि खलु भदन्त! संस्थानानि कि संख्ययानि, पृच्छा, गौतम ! नो संख्येयानि, नो असंख्येयानि, अनन्वानि । एवमेव, एवं यावदायतानि । यत्र खलु भदन्त ! एतस्यां रत्नपभायां पृथिव्याम् एकं वृत्तं संस्थानं यवमध्यम् तत्र खलु भदन्त ! परिमण्डलानि संस्थानानि कि संख्येयानिक पृच्छा, गौतम ! नौ संख्येयानि, नो असंख्येयानि अनन्तानि । वृत्तानि संस्थानानि एवमेव, एवं यावदायतानि, एवं पुनरपि एकैकेन संस्थाने न पश्चापि चारयितव्यानि यथैव अपस्तनानि यावदाय तानि, एवं यावदधः सप्तम्याम् । एवं कल्पेष्वपि यावदोषत् प्रागमारायां पृथिव्याम् ।।सू०२॥
टीका--'कई णं भंते ! संठाणा पन्नत्ता' कति खलु भदन्त ! संस्थानानि प्रज्ञप्तानि ? भगवानाह-'गोयमा !' इत्यदि, 'गोयमा' हे गौतम ! 'पंच संठाणा
परिमंडल आदि संस्थानों का इस प्रकार से सामान्यतया निरूपण करके अब सूत्रकार रत्नप्रभा अदि पृथिवी की अपेक्षा से संस्थानों का - પરિમંડલ વિગેરે સંસ્થાનનું ઉપર પ્રમાણે સામાન્ય પણાથી નિરૂપણ કરીને હવે સૂત્રકાર રત્નપ્રભા વિગેરે પૃથ્વીની અપેક્ષાએ સંસ્થાનું નિરૂપણ
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૫
