________________
३५०
भगवतीस्त्रे पिकेभ्योऽपि उत्पद्यन्ते नो अधः सप्तमी पृथिवीनैरयिकेभ्य उत्पद्यन्ते । रत्नपभा. पृथिवीनरयिकः खलु भदन्त ! यो भयो मनुष्येषु उत्पत्तुम् , स खलु भदन्त ! कियत्कालस्थितिकेषु उत्पधेन ? गौतम !जघन्येन मासपृथक्त्वस्थितिकेषु उत्कर्षण पूर्वकोटथायुष्केषु उत्पधेत । अश्शेषा वक्तव्यता यथा पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकेषु उत्पद्यमानस्य तथैव नवरं परिमाणे जघन्येन एको वा द्वौ वा त्रयो वा, उत्कर्षण संख्येया उत्पद्यन्ते, यथा तत्रान्तर्मुहूतः तथा-इह मासपृथक्त्वैः संवेधं कुर्यात, शेष तदेव ९ । यथा रत्नमायां वक्तब्धता तथा-शर्करामभायामपि वक्तव्यता। नवरं जघन्येन वर्षपृथक्त्वस्थितिकेषु उत्कर्षाण पूर्वकोटयायुष्केषु उत्पयन्ते । अवगाहना लेश्या ज्ञानस्थित्यनुबन्धसंवेधं नानात्वं च जानीयात् यथैव तियः ग्योनिकोदेशको एवं यावत् तमापृथिवीनरयिकः ९। यदि तियग्योनिकेम्प उत्पद्यन्ते किमे केन्द्रियतियंग्योनिकेभ्य उत्पद्यन्ते यावत् पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकेम्प उत्पद्यन्ते ? गौतम । एकेन्द्रियतिर्यग्योनिकेभ्य उत्पद्यन्ते भेदो यथा-पञ्चेन्द्रिपतिर्यग्योनिकोद्देशके । नवरं तेजोवायू पनिषेदव्यौ, शेषं तदेव यावत् पृथिवीकायिका खलु भदन्त ! यो भव्यो मनुष्येषु उत्पत्तुम्. स खलु भदन्त ! कियकालस्थिति। केषु उत्पद्येत ? गौतम ! जघन्येन अन्तर्मुहूर्तस्थितिकेषु उत्कर्षेण पूर्वकोटया युष्के वृत्पद्येत। ते खलु भदन्त ! जीवा एकसमयेन कियन्त उत्पद्यन्ते ? एवं यथैव पश्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकेषु उत्पद्यमानस्य पृथिवीकायिकस्य वक्तव्यता सैव इहापि उत्पद्य पानस्प भणितव्या नवस्पषि गमकेषु । नवरं तृतीयषष्ठनवमेषु गमकेषु परिमाणं जघन्येन एको वा द्वौ वा त्रयो वा, उत्कर्षेण संख्याता उत्पद्यन्ते । यदा आत्मना जघन्यकालस्थितिको भवति तदा प्रथमगमके अध्यासापाः प्रशस्ता अपि अपशस्ता अपि द्वितीय गमके अपशस्ताः, तृतीयगनके पशस्ता भवन्ति, शेषं तदेव निरवशेषम् ९ । यदि अप्कायि केभ्य उत्पद्यन्ते एवम कायिकानामपि, एवं वनस्पतिकायिकानामपि. एवं यावत् चतुरिन्द्रियाणामपि असंक्षिपञ्चन्द्रियतियायोनिकसंज्ञिपश्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकाऽसझिमनुष्यसंज्ञिमनुष्याश्च. एते सर्वेऽपि यथा पश्चेन्द्रियतियग्योनिकोद्देशके तथैव भणितपाः, नारमेनानि एव परिमाणाध्ययसायनानात्यानि जानीयान-पृथिवीकाषिकस्यात्रैव उद्देशके भणितानि । शेषं नथैद निरवशेषम् ९ । यदि देयेभ्य उत्पधन्ते किं भवनवासिदेवेभ्य उत्पद्यन्ते पानव्यन्तरदेवेभ्य उत्पद्यन्ते ज्योतिष्क.देवेश्य उत्पद्यन्ते वैमानिकदेवेभ्य उत्पद्यन्ते ? गौतम ! भवनवासिदेवेभ्योऽपि उत्स्यन्ते यावत् वैमानिकदेवेभ्योऽपि उत्पध-ते। यदि मवनवासिदेभ्य उत्पद्यते तदा कि असुम्कुमारभवनवासिदेवेभ्य उत्पद्य ते पावत् स्तनितकुमारभानवासिदेवेभ्य उत्पद्यन्ते ? गौतम ! असुरकुमारभवनवासि
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૫