________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श०२४ उ.२० सू०६ देवेभ्यः पतिर्यग्योनिकेषूत्पातः ३३१ समचतुरस्रं भवधारणी याऽपेक्षया, उत्तरवैक्रियापेक्षया तु अनेकविधम् ५। कृष्ण नीलादि-काश्चतस्रो लेश्या भवन्ति । दृष्टिसिविधाऽपि सम्पमिथ्या मिश्ररूपा ७। त्रीणि ज्ञानानि नियमतः, अज्ञानानि च त्रीणि भजनया ८। मनोवाक्काय. रूपा स्वयो योगा भवन्ति। द्विविध उपयोगः साकारोऽनाकारश्च १०। आहार भयमैथुनपरिग्रहरूपाः संज्ञा श्चतस्त्रः ११। कषायाः क्रोधनमायालोभरूपा श्चत्वारः १२ । इन्द्रियाणि पश्च १३। समुद्घाता आधाः पञ्च १४ ! वेदना द्विविधा शाताऽशाता च १५। वेदो द्विपकारको नपुंसकवर्जः स्त्रीपुरुषरूपः १६। स्थिति. भवधारणीय शरीर की अपेक्षा से समचतु संस्थान होता है। तथा उत्तर वैक्रिय की अपेक्षा वह अनेक प्रकार का होता है ५। लेश्याहार में इनके कृष्ण, नील आदि चार लेश्याएं होती हैं । दृष्टिगार में इनके सम्यग्दृष्टि, भिश्यादृष्टि, और मिश्रदृष्टि, ये तीनों दृष्टियां होती हैं । ज्ञानद्वार में इनके नियम से तीन ज्ञान होते हैं और भजना से तीन अज्ञान होते हैं । योगवार में इनके मनोयोग, वचनयोग और काययोग ये तीनों योग होते हैं ९॥ उपयोग द्वार में इनके साकार और अनाकार ये दोनों प्रकार के उपयोग होते हैं १०। संज्ञाद्वार में इनके आहार, भय, मैथुन और परिग्रह ये चारों संज्ञाएं होती है ११॥ कषाय छारमें इनके क्रोध, मान, माया और लोभ ये चारों कषायें होती हैं १२। इन्द्रिय द्वार में इनके पांचो इन्द्रियां होती हैं १३। समु.
द्घात द्वार में इनके आदि के ५ समुद्घात होते हैं १४। वेदना द्वार में इनके शाता वेदना और अशाता वेदना दोनों प्रकार की वेदना होती ણની હોય છે. સંસ્થાન દ્વારમાં તેમને ભવધારણીય અવગાહનાની અપેક્ષેથી સમચતુરસ્ત્ર સંસ્થાન હોય છે, તથા ઉત્તરક્રિયની અપેક્ષાથી તે અનેક પ્રકારની હોય છે. લેહ્યાદ્વારમાં તેઓને કૃષ્ણ, નીલ, વિગેરે ચાર લેશ્યાએ હોય છે. દષ્ટિદ્વારમાં તેઓને સમ્યગ્દષ્ટિ, મિથ્યાદૃષ્ટિ, અને મિશ્રદષ્ટિ એ ત્રણે દૃષ્ટિ હોય છે. જ્ઞાનદ્વારમાં તેમને નિયમથી ત્રણ જ્ઞાન હોય છે. અને ભજનાથી ત્રણ અજ્ઞાન હોય છે. ગદ્વારમાં તેઓને મનાયેગ, વચન ગ, અને કાયાગ એ ત્રણે ગો હોય છે. ઉપગદ્વારમાં તેઓને સાકાર અને અનાકાર આ બન્ને પ્રકારના ઉપયોગો હોય છે. સંજ્ઞા દ્વારમાં તેમને આહાર, ભય, મિથુન, અને પરિગ્રહ એ ચાર સંજ્ઞાઓ હોય છે. કષાયદ્વારમાં તેઓને ક્રોધ, માન, માયા, અને લેભ એ ચારે કષાયા હોય છે. દ્રિય દ્વારમાં તેમને પચે ઈન્દ્રિયે હોય છે. સમુદ્રઘાત દ્વારમાં તેમને પહેલાના ૫ પાંચ સંસદઘાત હોય છે. તેના દ્વારમાં તેમને શાતા વેદના અને અશાતા વેદના એમ
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૫
