________________
२५.
भगवतीस्त्रे द्वौन्द्रियेभ्यो वा आगत्योत्पद्यन्ते त्रीन्द्रियेभ्यो वा आगत्योत्पद्यन्ते चतुरिन्द्रियेभ्यः पश्चन्द्रियेभ्यो वा आगत्योत्पद्यन्ते इति प्रश्नः । भगवानाह-एवं' इत्यादि, 'एवं उपवाओ जहा पुढवीकाइय उद्देसए जाव' एवम् उपपातो यथा पृथिवीकायिको. देशके यावत्, पृथिवीकायिकोद्देशकस्य सामान्यतोऽयमभिमाय:-हे गौतम! ते तिर्यग्योनिका एकेन्द्रियतिर्यग्योनिकेभ्योऽप्यागत्य उत्पद्यन्ते, द्वीन्द्रियजीन्द्रियचतुरिन्द्रियपञ्चन्द्रियेभ्योऽपि आगत्योत्पधन्ते । हे भदन्त! यदि एकेन्द्रियेभ्य उत्पद्यन्ते तदा किं पृथिवीकायिकैकेन्द्रियेभ्यो यावद् ग्योनिकों से आकरके पंचेन्द्रियतिर्यग्योनिक होते हैं ? अथवा द्वीन्द्रिय तिर्यग्योनिकों से आकरके पश्चेन्द्रियतिर्यग्योनिक होते हैं ? अथवा तेइन्द्रियतिर्यग्योनिकों से आकरके पंचेन्द्रियतिर्यग्योनिक होते हैं ? अथवा चौइन्द्रियतिर्यग्योनिकों से आकरके पश्चेन्द्रियतिर्यग्योनिक होते हैं ? अथवा पश्चेन्द्रियतिर्यग्योनिको से आकरके पश्चेन्द्रियतिर्यग्योनिक होते हैं ? इस प्रश्न के उत्तर में प्रभु कहते हैं-'एवं उववाओ जहा पुढवीकाइय उद्देसए जाव' हे गौतम इस प्रश्न का उत्तर पृथिवीकायिक उद्देशक में कहे गये उपपात के अनुसार जानना चाहिये। अर्थात् पृथिवीकायिक उद्देशक का सामान्यरूप से ऐसा अभिप्राय है-हे गौतम! वे तिर्यग्योनिक जीव एकेन्द्रियतिर्यग्योनिकों से आकरके भी उत्पन्न होते हैं, दो इन्द्रिय तिर्यग्योनिकों से भी आकरके उत्पन्न होते हैं तेइन्द्रियतिर्यग्योनिकों से भी आकरके उत्पन्न होते हैं, चौइन्द्रियतिर्यग्योતિર્યચનિકેમાંથી આવીને પંચેન્દ્રિય તિર્યંચનિકમાં ઉત્પન્ન થાય છે? અથવા બે ઇન્દ્રિયવાળાતિયચનિકમાંથી આવીને પંચેન્દ્રિયતિયચનિકમાં ઉત્પન્ન થાય છે અથવા ત્રણ ઇંદ્રિયવાળા તિર્યંચયોનિકમાંથી આવીને પંચેન્દ્રિય તિર્યંચનિકેમાં ઉત્પન્ન થાય છે? અથવા ચાર ઈન્દ્રિય તિર્યચનિકમાંથી આવીને પચેન્દ્રિય તિર્યંચાનિકેમાં ઉત્પન્ન થાય છે? કે-પાંચ ઈદ્રિયવાળા તિર્યંચનિકેમાંથી આવીને પંચેન્દ્રિય તિર્યચનિકપણાથી ઉત્પન્ન થાય છે? આ પ્રશ્નના उत्तरमा प्रमुछे -'एवं उववाओ जहा पुढवीकाइय उदेसए जाव' 3 गौतम! આ પ્રઅને ઉત્તર પૃથ્વીકાયિક ઉદ્દેશામાં કહેવામાં આવેલ ઉપપાત પ્રમાણે સમજ. અર્થાત્ પૃથ્વીકાયિક ઉદ્દેશાને સામાન્યપણાથી એ અભિપ્રાય છે કે -હે ગૌતમ! તે તિર્યચનિવાળા છ એક ઈન્દ્રિય તિય"ચયાનિકેમાંથી આવીને પણ ઉત્પન્ન થાય છે, બે ઈદ્રિય તિર્યંચાનિકોમાંથી આવીને પણ ઉત્પન્ન થાય છે. ત્રણ ઈદ્રિયવાળા તિર્યચનિકોમાંથી પણ આવીને ઉત્પન્ન
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૫
