________________
-
प्रमेयचन्द्रिका टीका श०२४ उ.१२ १०१ पृथ्वीकायिकानामुत्पातनिरूपणम् ७ देवेभ्य आगत्य पृथिवीकायिकतया समुत्पद्यन्ते किन्तु नैरयिकेभ्यआगत्य नोत्पद्यन्ते इति भावः । 'जह तिरिक्खजोणिएहितो उववजेति' यदि तिर्यग्योनिकेभ्य आगत्योत्पद्यन्ते तदा 'कि एनिदियतिरिक्खजोणिएहितो. उववनंति' किमेकेन्द्रियतिर्यग्योनिकेभ्य आगत्योत्पद्यन्ते अथवा द्वीन्द्रियतिर्यग्यो निकेध आगत्योत्पद्यन्ते अथवा त्रीन्द्रियतिर्यग्योनि केभ्य आगत्योत्पश्चन्ते यद्वा चतुरिन्द्रियतिर्यग्योनिकेभ्य अगत्योत्पद्यन्ते यद्वा पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकेभ्य. आगत्योत्सद्यन्ते इति प्रश्नः । उत्तरमाह-एवं जहा वकंतीए उनवाओ जाव' एवं यथा व्युत्क्रान्तौ यावत् प्रज्ञापनायाः षष्ठपदे पश्चमद्वारे येनैव रूपेण प्रश्नो. आकरके उत्पन्न होते हैं, नैरयिकों से आकरके उत्पन्न नहीं होते हैं।
अब गौतम पुनः प्रभु से ऐसा पूछते हैं-'जइ तिरिक्खजोणिएहितो उववज्जति' हे भदन्त ! यदि पृथिवीकायिक जीव तिर्यग्योनिक जीवों से आकरके उत्पन्न होते हैं तो क्या वे एकेन्द्रिय तिर्यग्योनिकों में से आकरके उत्पन्न होते हैं ? या ब्रीन्द्रिय तिर्यग्योनिकों में से आकर के उत्पन्न होते हैं ? या तेइन्द्रिय तिर्यग्योनिकों में से आकर के उत्पन्न होते हैं ? या चौइन्द्रिय तिर्यग्योनिकों में से आकरके उत्पन्न होते हैं ? या पश्चेन्द्रिय तिर्यग्योनिकों से आकर के उत्पन्न होते हैं ? इस प्रश्न के उत्तर में प्रभु कहते हैं-'एवं जहा वक्कंतीए उववाभो जाव' हे गौतम! व्युत्क्रान्ति में-प्रज्ञापना के छठे पद के पांचवे द्वार मेंતિય એમાંથી, કે મનુષ્યમાંથી અગર દેશમાંથી આવીને ઉત્પન્ન થાય છે. નૈરયિકોમાંથી આવીને ઉત્પન્ન થતા નથી, ફરીથી ગૌતમસ્વામી પ્રભુને એવું પૂછે छे 8-जइ तिरिक्खजोणिपहितो उपवजंति" के पन्ने यि ७१ તિયચ નિકોમાંથી આવીને ઉત્પન્ન થાય છે, તે શું તેઓ એક ઈન્દ્રિયવાળા તિર્યોમાંથી આવીને ઉત્પન્ન થાય છે, કે બે ઈન્દ્રિયવાળા તિર્યંચો. માંથી આવીને ઉત્પન્ન થાય છે અથવા ત્રણ ઇંદ્રિયવાળાઓમાંથી આવીને ઉત્પન્ન થાય છે? કે ચાર ઈદ્રિયવાળા તિય"ચ નિવાળાઓમાંથી આવીને ઉત્પન્ન થાય છે? કે પાંચ ઇંદ્રિયવાળાએામાંથી આવીને ઉપન્ન થાય છે? આ प्रश्न उत्तरमा प्रभु ४३ छ है-'एवं जहा वक्कतीए उपवाओ जाव' गीतमा વ્યુત્કાન્તિમાં પ્રજ્ઞાપના સૂત્રના છઠ્ઠા પદના પાંચમા દ્વારમાં જે રીતે
શ્રી ભગવતી સૂત્ર: ૧૫
