________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श०२४ उ.१६ सू०१ वनस्पतिकायिकजीवोत्पत्तिनि० १८७ णेन । 'भवादेसेणं जहन्नेणं दो भवग्गहणाई' भवादेशेन-भवापेक्षया जघन्येन द्वे भवग्रहणे भवतः । 'उक्को सेणं अणंताई भवग्गहणाई' उत्कर्षणानन्तानि भवग्रहणानि भवन्ति । 'कालादेसेणं जहन्नेणं दो अंतोमुहुता' कालादेशेन कालापेक्षया जघन्येन द्वे अन्तर्मुहर्ते 'उक्कोसेणं अगंतं कालं' उत्कर्षेण अनन्तं कालमिति कायसंवेधः । 'एवइयं जाव करेजा' एतावन्तं कालं यावत्कुर्यात् एतावत्कालम्उपरोक्तप्रदर्शित कालपर्यन्तं वनस्पतिजीवो वनस्पति गति सेवेत । तथा एतावस्कालपर्यन्तमेव वनस्पतिजीवो वनस्पतिगतौ गमनागमने च कुर्यादिति भावः । 'सेसा पंचगमा अट्ठभवग्गहणीया तहेव' शेषाः -कथितव्यतिरिक्ताः तृतीयषष्ठसप्तमाष्टमनवमगमा अष्ट भवग्रहणीया स्तथैव अवशिष्ट पश्चगम केषु पूर्वोक्तः रीत्यैव अष्टभवग्रहणानि वक्तव्यानीत्यर्थः । पूर्वोक्तरीत्या यद्वैलक्षण्यं पञ्चगमकेष तदर्शयति--'णवरं' इत्यादिना, 'णवरं ठिई संवेहं च जाणेज्जा' नवरम्-केवलं वात-'भवादेसेणं' इत्यादि प्रकरण द्वारा दिखलायी गयी हैभव की अपेक्षा से जघन्य से दो भवग्रहण होते हैं, और उत्कृष्ट से अनन्त भवग्रहण होते हैं। तथा काल की अपेक्षा से जघन्य से दो अन्तर्मुहर्त और उत्कृष्ट अनन्तकाल है। ऐसा यहां कायसंवेध है। वइयं जाव करेज्जा' इस प्रकार वह वनस्पतिकायिक जीव इतने काल तक वनस्पतिगति का सेवन करता है और इतने ही काल तक वह वनस्पति जीव वनस्पतिगति में गमनागमन करता है । 'सेसा पंच गमा अट्ठमवरगहणीया तहेव' उत्कृष्टः स्थिति के सदभाव से शेष पांच गमों में-तृतीय, षष्ठ, सप्तम अष्टम एवं नवमगमको में-आठ भवग्रहण कहा है। 'नवर ठिई संवेह च जाणेज्जा' पर विशेषता ऐसी है कि यहां स्थिति और कायसंवेध ये ત્રીજા, છઠ્ઠા, સાતમા અને નવમા ગમમાં આઠભવ ગ્રહણ કહ્યા છે. કેમકે तमा अष्टस्थितिमा समावस छ. मेरा 'भवादेसेणं' पत्यादि प्र३२द्वारा બતાવેલ છે. ભવની અપેક્ષાથી જઘન્યથી બે ભવ ગ્રહણ હોય છે અને ઉત્કૃષ્ટથી અનંતભવ ગ્રહણ હોય છે. તથા કાળની અપેક્ષાથી જઘન્યથી બે અંતર્મુહર્તા भने उत्कृष्ट मन छे. मप्रमाणे मडियां यस वध हो छ. 'एव. इय जाव करेज्जा' मा शते ते वनस्पति: ७१ साटमा सुधी વનસ્પતિકાય ગતિનું સેવન કરે છે. અને એટલા જ કાળસુધી તે तभा गमनागमन ४२ छ ‘सेसा पंच गमा अभवगहणीया तहेव' जल्ट સ્થિતિના સદુભાવથી બાકીના પાંચ ગમેમાં એટલે કે ત્રીજા, પાંચમા છઠ્ઠા, सातमा भने नभाममा माघ ४ छे. 'नवर ठिईच जाणेज्जा' પરંતુ વિશેષપણું એ છે કે-અહિયાં સ્થિતિ અને કાયસંવેધ એ જુદા જુદા કા
શ્રી ભગવતી સૂત્ર: ૧૫
