________________
१७०
भगवती सूत्रे टीका -- 'आउक्काइया णं भंते !' अकायिकाः खलु मदन्त ! 'कओहिंतो जंति' कुत उत्पद्यन्ते कस्मात्स्थानादागत्या कायिके वृत्पद्यन्ते इति महनः । भागवानाह - ' एवं जहेब' इत्यादि, 'एवं जहेब पुढवीकाइयउद्देसए' एवं यथैव पृथिवीकारिको देशके - यथा पृथिवीकाथिकोद्देश के पृथिवीकाये पृथिवीकायिकजीवानामुत्पादादिकं निरूपितं तथैव अष्कायिके पृथिवी जीवानामपि विचारणीयम् । कियत्पर्यन्तं पृथिवीकायको देशको निरूपणीयः प्रकृते तत्राह - 'जाव' इत्यादि, 'जात्र पुढatmire णं भंते यावत्पृथिवीकायिकः खलु भदन्त ! अयमाशयः हे - भदन्त | अकायिका जीवाः कस्मात् स्थानादागत्य अकायिके वृत्पद्यन्ते किं नैरपिकेभ्य भागस्पोत्पद्यन्ते तिर्यग्योनिकेभ्य आगत्योत्पद्यन्ते मनुष्येभ्य आम स्योत्पद्यन्ते देवेभ्य आगत्य अकायिकेत्पद्यन्ते इति प्रश्नः । गौतम ! नो नैरयिकेभ्य आगत्योत्पद्यन्ते किन्तु तिर्यग्यो मनुष्येभ्यो देवेभ्यश्वोत्पद्यन्ते इति । - 'आउकाइया णं भंते! कओहितो उववज्जंति' इत्यादि ॥ १ ॥
हे भदन्त ! अष्कायिक जीव 'कओ हितो' कहां से आकर के किस स्थान से आकरके उत्पन्न होते हैं ? अर्थात् जो जीव अष्कायिकों में उत्पन्न होते हैं, वे क्या नैरयिकों से आकर के वहां उत्पन्न होते हैं ? या तिर्यग्योनिकों से आकरके वहां उत्पन्न होते हैं? या मनुष्यों से आकर के वहाँ उत्पन्न होते हैं ? या देवों से आकर के वहां उत्पन्न होते हैं ? इस प्रश्न के उत्तर में प्रभु गौतम से कहते हैं-हे गौतम! नैरयिकोंसे आकर के जीव अकायिकों में उत्पन्न नहीं होते हैं, किन्तु तिर्यञ्चों से आकर के मनुष्यों से आकर के और देवों से आकर के जीव अष्कायि को में उत्पन्न होते हैं। अब इस पर गौतम का पुनः ऐसा प्रश्न है कि
भंते ! कओहितो उववज्जंति' इत्याहि
टीमअर्थ-डे लगवन् माथि वे 'कओहिंतो' ज्यांथी ज्या स्थानथी આવીને ઉત્પન્ન થાય છે? અર્થાત્ જે જીવા અાયિકામાં ઉત્પન્ન થાય છે, તેઓ શુ' નૈયિકોમાંથી આવીને ત્યાં ઉત્પન્ન થાય છે? અથવા તિય‘ચયોનિકામાંથી આવીને તેમાં ઉત્પન્ન થાય છે? કે મનુષ્યોમાંથી આવીને ત્યાં ઉત્પન્ન થાય છે ? કે દેવામાંથી આવીને ત્યાં ઉત્પન્ન થાય છે ? આ પ્રશ્નોના ઉત્તરમાં પ્રભુ ગૌતમસ્વામીને કહે છે કે-હે ગૌતમ જીવ નૈચિકેામાંથી આવીને અકાયિકામાં ઉત્પન્ન થતા નથી. પરંતુ તિય ચામાંથી આવીને મનુષ્યોમાંથી આવીને અને દેવામાંથી આવીને જીવ અપ્રિયકામાં ઉત્પન્ન થાય છે આ સબધમાં ગૌતમસ્વામી ફીથી પ્રભુને એવુ' પૂછે છે કે હે ભગવન્ જો
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૫
