________________
१६४
भगवती सूत्रे
संस्थान लेश्यादिकं सर्वमपि ज्योतिष्कदेवप्रकरणपठितमेव इहापि संग्राह्यमिति । केवल ज्योतिष्कमकरणापेक्षपा यद्वैलक्षण्यं तदाह- 'णवरं' इत्यादि, 'णवरं ठिई अनुबंध य जहन्नेणं पलिओवमं' नवरम् - केवलं स्थितिरनुबन्धश्च जघन्येन पल्योपमम् 'उक्को सेणं दो सागरोवमाई' उत्कर्षेण द्वे सागरोपमे स्थित्यनुबन्धौ जघन्येन पोपमात्मक उत्कृष्टतो द्विसागरोपमौ भवत इति । 'काला देसेणं जहन्नेणं परिभवमं अंतोमुहुत्तममहिये' कालादेशेन जघन्येन पल्योपममन्तर्मुहूर्त्ताभ्यधिकम् अन्तर्मुहूर्त्ताधिकैकपल्योपमात्मकः कायसंवेध इत्यर्थः । 'उक्को सेणं दो सागरोवमाई' बावीसाए वाससइस्सेहिं अमहियाई' उत्कर्षेण द्वे सागरोपमे द्वाविंशतिवर्षसह सैरभ्यधिके द्वाविंशतिवर्षसहस्राधिकद्वि सागरोपमात्मक उत्कृष्टतः कालापेक्षया कायसंवेध इति भावः । ' एवइयं ०' एतावन्तं यावत्कुर्यात्, एतावन्तं कालम् - उपरोक्त - ज्योतिष्क देवों के प्रकरण में कहा गया संहनन, अवगाहना, संस्थान, लेश्या आदि का सब कथन यहां पर भी संगत करना चाहिये, परन्तु ज्योतिष्क के प्रकरण की अपेक्षा जो इस वैमानिक कल्पोपन्नक देवके सम्बन्ध में अन्तर है वह स्थिति अनुबन्ध एवं कायसंवेध को लेकर है, यही बात सूत्रकार ने 'णवरं ठिई अणुबंधो य जहन्नेणं पलिओवमं, उक्को सेणं दो सागरोवमाई' इत्यादि सूत्र पाठ द्वारा प्रकट की है, यहां स्थिति और अनुबन्ध जघन्य से एक पल्योपम का है और उत्कृष्ट से वह दो सागरोपम का है, तथा कायसंवेध काल की अपेज़ जघन्य से अन्तमुहूर्त से अधिक दो सागरोपम का है और उत्कृष्ट से २२ हजार वर्ष अधिक दो सागरोपम का है, एवइयं ० ' इस प्रकार से यह सौधर्मदेव
રીતે જ્યાતિષ્ઠ દેવેાના પ્રકરણમાં કહેવામાં આવેલ સહુનન, અવગાહના, સસ્થાન, લેશ્યા, વિગેરે સબંધી તમામ કથન અહિયાં પણ કહેવું જોઇએ, પરંતુ ચેતિષ્ઠ દેવાના પ્રકરણ કરતાં જે આ વૈમાનિક કલ્પે૩૫ પન્નક દેવના સંબંધમાં અંતર-જુદાપણુ` છે, તે સ્થિતિ અનુ.'ધ અને કાયસ વેધના સંબ क्षमां छे. ये बात सूत्रारे 'णवर' ठिई अणुबंधोय जम्नेणं पलिओवमं, उक्कोसेणं दो सागरावमाई' छत्याहि सूत्र पाथी अगर रेल हे मडियां स्थिति અને અનુષધ જઘન્યથી એક પલ્યાપમના છે, અને ઉત્કૃષ્ટથી તે એ સાગરાપમના છે. તથા કાયસ વેધ કાળની અપેક્ષાથી જઘન્યથી અતર્મુહૂત થી અધિક એક પચેપમના છે અને ઉત્કૃષ્ટથી ૨૨ ખાવીસ હજાર વર્ષ અધિક એ સાબ शेषमनो छे. 'एवइयं ०' मा रीते या सौधर्म देवगतिनुं याने पृथ्वी आय
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૫
