________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श०२४ उ.३ सू०१ नागकुमारदेवस्योत्पादादिकम् ६४३ 'तस्स तिसु वि गमएमु' तस्य-स्वयं संजातजघन्यकालस्थिकासंख्यातवर्षायुष्कसंज्ञिमनुष्यस्य नागकुमारावासे उत्पित्सोः, त्रिष्वपि गमेषु 'जहा तस्स चेव असुरकुमारेसु उबवज्जमाणस्त' यथा तस्यैव असुरकुमारावासे उत्पद्यमानस्य, 'वढेच निरवसेस' तथैव निरवशेषम् , स्वयं जघन्यकालस्थितिकस्य संझिमनुष्यस्यासं. ख्यातवर्षायुष्कस्य असुरकुमारेपूत्पत्तियोग्यस्य यथा त्रयो गमाः कथिता स्तथा निरवशेषम् अत्रापि त्रयो गमाः वक्तव्शा, जघन्यस्थितिकासंख्यातवर्षायुष्कसंज्ञिमनुध्यस्य अमुरकुमारोत्पत्तिप्रकरणेऽसुरकुमारप्रकरणस्थ तिर्यग्योनिकस्य जघन्यकाल स्थितिकस्यातिदेशः कृतोऽस्ति, तदनुसारेण इमे यो गमाः इत्थम् तथाहिअसंख्येयवर्षायुष्कसंज्ञिमनुष्यः ख भदन्त ! यो नागकुमारेषुत्पत्तियोग्यो विद्यते स खलु किश्वकालस्थितिकनागकुमारेपूरपोत गौतम ! जघन्येन तीन गमको में 'जहा तस्स चेव असुरकुमारेसु उववज्जमाणस्स तहेव निरवसेसं असुरकुमारों में उत्पन्न होने योग्य असंख्यातवर्ष की आयुवाले संज्ञी मनुष्यों की जैसी वक्तव्यता कहनी चाहिये अर्थात जघन्य काल की स्थितिवाले संज्ञी मनुष्य के जो कि असंख्यात काल की स्थितिवाला है और असुरकुमारों में उत्पत्ति के योग्य है जैसे तीन गम कहे गये हैं उसी प्रकार वे तीन गम यहां पर भी पूर्ण रूप से कहने चाहिये, जवन्यकाल की स्थितियाले असंख्यात वर्षायुष्क संज्ञी मनुष्य के साथ असुरकुमारोत्पत्ति प्रकरण में असुरकुमार प्रकरणस्थ तिर्यग्यो. निक का जो कि जघन्य काल की स्थितिवाला है अतिदेश किया गया है-सो उसके अनुसार ये तीन गम इस प्रकार से हैं-हे भदन्त । जो असंख्यातवर्षायुष्क संज्ञी मनुष्य नागकुमारों में उत्पत्ति के योग्य है योग्य छ, त तनn veg arg मामा 'जहा तस्थ चेद असुरकुमारेसु उववज्जमाणास्स तहेव निरवसेस' ससुरभारोमा उत्पन्न थाने योग्य असभ्यात વર્ષની આયુષ્યવાળા સંજ્ઞી મનુષ્યના પ્રમાણે કથન કહેવું જોઈએ. અર્થાત્ જઘન્ય કાળની સ્થિતિવાળા સંજ્ઞી મનુષ્યોને કે જે આ કુંખ્યાત કાળની સ્થિતિ વાળા છે, અને અસુરકુમારોમાં ઉત્પન થવાને એ ગ્ય છે, તે સંબંધમાં જે પ્રમાણે ત્રણ ગમે કહ્યા છે. એ જ રીતે ત્રણ ગમે અહિયાં પણ કહી લેવા જોઈએ. જઘન્ય કાળની સ્થિતિવાળા અસંખ્યાત વર્ષની આયુષ્યવાળા સંશી મનુષ્યની સાથે અસુરકુમારોના ઉત્પન્ન થવા વિષેના પ્રકરણમાં અસુરકુમાર પ્રકરણમાં કહેલ તિર્યંચ નિવાળાને કે જે જઘન્ય કાળની સ્થિતિવાળે છે. એ અતિદેશ કર્યો છે. તે અનુસાર એ ત્રણ ગમો આ પ્રમાણે છે. હે ભગવાન જે અસંખ્યાત વર્ષની આયુષ્યવાળે સંજ્ઞી મનુષ્ય નાગ કુમારમાં ઉત્પન્ન થવાને
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૪
