________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श०२४ उ.३ सू०१ नागकुमारदेवस्योत्पादादिकम् ६१३ कालस्थितिकेयूसन्नः एषैव वक्तव्रता, नारं नागकुमारस्थिति संवेधं च जानीयात् २ । स एवोत्कृष्ट कालस्थिति केपूत्पन्नः तस्याऽपि एषैत्र वक्तव्यता । नवरं स्थिति जघन्येन देशोने द्वे पल्योपमे, उत्कर्षेण त्रीणि पल्योपमानि शेष तदेव यावद् भवादेशइति । कालादेशेन जघन्येन देशोनानि चत्वारि पल्योपमानि उत्कर्षेण देशो. नानि पञ्चाल्योपमानि एतावन्तं कालं यावत्कुर्यात् ३ । स एवात्माना जघन्यकाल. स्थितिको जातः, तस्यापि त्रिष्वपि गमकेषु यथैव असुरकुमारेषु उत्पद्यमानस्य जय न्यकालस्थितिकस्य तथैव निरवशेषम् ६ । स एव आत्मनोत्कर्ष कालस्थितिको जातः, तस्यापि तथैव त्रयो गमकाः यथा असुरकुमारेषूत्पद्यमानस्य, नवरं नागकुमारस्थिति संवेधं च जानीयात् शेष तदेव ७-८-९ । यदि संख्येयवर्षायुष्कसंज्ञिपश्चन्द्रिय-यावत् किं पर्याप्तसंख्येयवर्षायुष्क० अपर्याप्तसंख्येयवर्षायुष्का गौतम ! पर्याप्तसंख्येयवर्षायुष्क० नो अपर्याप्तसंख्येयवर्षायुष्कसंज्ञिः । पर्याप्तसंख्येयवर्षायुष्कसं ज्ञपश्चेन्द्रियतियग्योनिकः खलु भदन्त ! यो भव्यो नागकुमारे. पुत्पत्तुम् स खलु मदन्त ! कियत्कालस्थितिकेषत्पधेत गौतम ! जघन्येन दशवर्षसहस्राणि उत्कृष्टतो देशोने द्वे पस्योपमे। एवं यथैव असुरकुमारेषूत्पद्यमानस्य वक्तव्यता तथवेहापि गमकेषु नवसु नवरं नागकुमास्थिति संवेधं च जानीयात् शेषं तदेव ९। यदि मनुष्येभ्य उत्पद्यन्ते किं संज्ञिमनुष्येभ्य उत्पधन्ते अज्ञिमनुष्येभ्यो बोल्पद्यन्ते ? गौतम ! संज्ञिमनुष्येभ्य उत्पद्यन्ते नो असंज्ञिमनुष्येभ्य उत्पद्यन्ते यथाऽसुरकुमारेघूत्पद्यमानस्य यावत् । असंख्येयवर्षायुष्कसंज्ञिमनुष्यः खलु भदन्त ! यो भव्यो नागकुमारेषु स्पत्तुम् स खलु भदन्त ! कियस्कालस्थितिकेपूर पद्यते गौतम ! जघन्येन दशवर्ष सहस्त्र० उत्कर्षेण देशोन द्विपल्योपमः । एवं यथैवासंख्येयवर्षायुष्काणां तिर्यग्योनिकानाम् नागकुमारेषु आयास्त्रयोगमा स्तथैव एतस्यापि । नवरं प्रथमद्वितीययो गमयोः शरीरावगाहना जघन्येन सातिरेकाणि पश्च धनु शतानि उत्कर्षेण त्रीणि गव्यूतानि, तृतीयगमे अवगाहना जघन्येन देशोने द्वे गव्युते, उत्कर्षेण त्रीणि गव्यूतानि, शेषं तदेव ३। स एवात्मना जघन्यकालस्थितिको जातः, तस्यत्रिष्वपि गमकेषु यथा तस्यैव असुरकुमारेषत्पयमानस्य तथैव निरवशेषम् ६ । स एव आत्मनोत्कर्षकालस्थितिको जातः, तस्य विष्वपि गमकेषु यथा तस्यैव उत्कर्षकालस्थितिकस्य असुरकुमारेत्पद्यमानस्य, नवर नागकुमारस्थिति संवेध च जानीयात् शेष तदेव ।९। यदि संख्येयवर्षायुष्कसंज्ञिमनुष्येभ्य उत्पद्यन्ते कि पर्याप्तसंख्येवर्षायुष्मसंज्ञिमनुष्येभ्योऽपर्याप्तसंख्येयवर्षायुष्कसंज्ञिमनुष्येभ्यो वा उत्पद्यन्ते ? गौतम ! पर्याप्तसंख्येयवर्षायुष्कसंज्ञिमनुष्येभ्य उत्पधन्ते नो अपर्या. प्तसंख्येयवर्षायुष्कसंज्ञिमनुष्येभ्य उत्पधन्ते । पर्याप्तसंख्येयवर्षायुष्क संज्ञिमनुष्यः
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૪