________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श०२४ उ. १ सू०9 मनुष्येभ्यो नारकाणामुत्पत्यादिकम् ५१७
वक्तव्यता वक्तव्या एतादृशो मनुष्यो जघन्यतो दशवर्षसहस्र स्थिति के पू/पद्यते उत्कृष्टतः सागरोपमस्थितिकेषु रत्नप्रभानार के पूम्पद्यते इत्यादिसर्व प्रश्नमुत्तरंचानतरोदीरितप्तपगव कव्यतावदेव इहापि वक्तव्यं याद्भवादेशपर्यन्तम् । नवरं कालादेसेगं जन्नेगं पु०नकोडी' नवरम् - केवलं वैलक्षण्यमेतावन्मात्रम् कालादेशेन काल|पेक्षया जघन्यतः पूर्वकोटि : 'दसहि वाससहस्सेहिं अमहिया' दशभिर्वर्ष (भ्यधिका 'उकोसेणं' उत्कर्षेण 'चनारि पुनकोडीओ चला लोसार वाससह सेहि अमहियाओ' चतस्रः पूर्वकोटयः चत्वारिंशद्वर्षसहस्ररभ्यधिकाः 'एवइयं कालं जाव करेज्जा' एतावन्तं यावत्कुर्यात् एतावत्कालपर्यन्तम् मनुष्यगतिं नरकगतिं च सेवेत तथा एतावन्तमेव कालं यावन्मनुष्यात नारक गत च गमनागमने कुर्यात् सस्यनुत्कृष्ट कालस्थितिको मनुष्यो जघन्यकाल स्थितिकरत्नप्रभानैरधिकेवृत्पन्न इति अष्टमी गमः ॥ 'सो चेत्र उक्कोसकालडिएस उपवन्नो०' स एव आत्मनोत्कृष्टकालस्थितिको जातो मनुष्यः उत्कृष्ट काल स्थिति करस्नमानैरयिकेपूत्पचियोग्यो विद्यते स खल कियत्काल
अनुसार यहां भवादेश तक कह लेना चाहिये, 'नवर' कालादेसेणं जहनेणं पुoयकोडी' इस कथन में जो सातवें गम से विशेषता है यह केवल इतनी सी है कि यहां वह जीव काल की अपेक्षा जघन्य से दश हजार वर्ष अधिक एक पूर्वकोटि तक और उत्कृष्ट से चालीस हजार वर्ष अधिक चार पूर्वकोटि तक मनुष्य गति का और नरक गति का सेवन करता है और इतने ही काल तक वह उसमें गमनागमन करता है । ऐसा यह आठवां गम है ।
•
'सो चेव उक्कोसकालठ्ठिएस उबवन्नो०' वही मनुष्य जो कि उत्कृष्ट स्थिति को लेकर उत्पन्न हुआ है यदि उत्कृष्ट काल की स्थितिवाले सेवु' ले 'नवरं कालादेसेणं जइण्णेणं पुव्वकोडो' मा अथनभां सातमां गम કરતાં જે જુદાઈ છે તે કેવળ એટલી જ છે કે-અહિયાં તે જીવ કાળની અપે ક્ષાથી દસ હજાર વર્ષ અધિક એક પૂર્વ કાટી સુધી અને ઉત્કૃષ્ટથી ચાલીસ હજાર વર્ષે અધિક ચાર પૂāાટિ સુધી મનુષ્ય ગતિનું અને નરકગતિનું સેવન કરે છે. અને એટલા જ કાળ સુધી તે તેમાં ગમના ગમન-અવરજવર કરે છે. આ રીતે આ આઠમા ગમ છે.
'सो चेव उक्कोका लट्ठिएसु उत्रवन्नो०' ते मनुष्य के उत्सृष्ट स्थितिथी ઉત્પન્ન થયા છે. જો ઉત્કૃષ્ટ કાળની સ્થિતિવાળા રત્નપ્રભા સંબધી નૈયિકમાં
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૪
