________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श०२४ उ.१ १०४ जघन्यस्थितिकनैरयिकाणां नि० ३९५ अध्यवसानस्थानानि अप्रशस्तान्येव अन्तर्मुहूर्तमानस्थितिकत्वात् दीघस्थिते विविधान्यपि अध्यवसायस्थानानि संभवन्ति कालस्य बहुत्वात् । अनुबन्धश्च स्थितिसमान एवेति । कियत्पर्यन्तं तानि नानात्वानीत्याह-'जाव' यावत् ‘से णं भंते' इत्यादि सेवना गत्यागतिस्त्रपर्यन्तमिति। तदेवाह-'से णे भंते' इत्यादि । 'से णं भंते' स खलु भदन्त ! 'जहन्न कालढिइयपज्जत्तपनिपंचिदियतिरिक्ख. जोगिए' जघन्यकालस्थितिकः पर्याप्तासंज्ञिपश्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकः प्रथमम् ततश्च ततो मृत्वा 'उकोसकालट्ठिइयरयणप्पमापुढविनेरइए' उत्कर्ष कालस्थितिक रत्नपभानारकपृथिवी सम्बन्धिनैरयिको जातः, तदनन्तरं तस्मात् नारकस्थानात् विनिामृत्य 'पुगरवि जहन्नकालट्टियपजत भसनिपंचिदियतिरिक्खजोणिए' पुनरपि जघन्यकालस्थितिकपर्याप्तासंज्ञिपञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकोऽभवत् 'त्ति' इति-एवं यहां अप्रशस्त ही होते हैं। दीघस्थिति में ही दोनों प्रकार के अध्यवसाय स्थान होते हैं क्योंकि वहां पर काल की बहुत्ता होती है, तथा अनुबन्ध भी यहां स्थिति के जैसा ही होता है, पूर्वोक्त जैसा यह सब कथन सेवना एवं गति आगति सूत्र तक ग्रहण करना चाहिये, यही बात सूत्रकार 'से णं भंते !' जहन्नकालवियपज्जत्त. असन्नि पंचिंदियतिरिक्खजोणिए' इत्यादि प्रश्नोत्तर रूप कथन द्वारा प्रकट करते हैं-इसमें गौतम ने प्रभु से ऐसा पूछा है-हे भदन्त ! वह जघन्य काल की स्थितिवाला पर्याप्त असंज्ञीपञ्चेन्द्रियतियग्योनिक जीव मरकर यदि 'उक्कोसकालहिय रयणप्पमापुढवि०' उत्कृष्ट काल की स्थिति वाले रत्नप्रभा पृथवी के नैरयिकों में उत्पन्न हो जाता है और फिर वहां से निकल कर वह पुनः जघन्य काल की स्थिति वाला पर्याप्त સ્થિતિવાળુ હોવાને કારણે અહિયાં અપ્રશસ્ત જ હોય છે દીર્ઘ સ્થિતિમાં જ બને પ્રકારના અધ્યવસાન સ્થાન હોય છે. કેમકે ત્યાં કાળનું અધિકપણે હોય છે. અને અનુબંધ પણ સ્થિતિ–પ્રમાણે જ હોય છે. પહેલાં કહ્યા પ્રમાણેનું આ તમામ કથન સેવન અને ગતિ આગતિ સૂત્ર સુધી ગ્રહણ કરવું नये. मे पत सूत्रधारे 'से णं भंते ! जहन्नकालछिइयपज्जत्त-असन्नि पचिंदियतिरिक्खजोणिए' त्याहि प्रश्रोत्तर ३५४थन | प्रगट यु छ.આમાં ગૌતમસ્વામીએ પ્રભુને એવું પૂછયું છે કે-હે ભગવન જઘન્યકાળની સ્થિતિવાળો તે પર્યાપ્ત અસંસી પંચેન્દ્રિય તિર્યંચ નીવાળો જીવ મરીને ने 'उक्कोसकालठ्ठिइयरयणप्पभा पुढवी०' Gre स्थितिवार २नमा बिना નરયિકોમાં ઉત્પન્ન થઈ જાય અને તે પછી ત્યાંથી નીકળીને તે ફરીથી જા.
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૪
