________________
३४६
भगवती सूत्रे
'यस चिपचिदियतिरिक्खजोणिएहिंतो उनवज्जंति' असंज्ञिपञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकेभ्य उत्पद्यन्ते हे भदन्त ! पन्द्रियतिर्यग्योनि केभ्य आगत्य नारका नरके समुद्यन्ते तत्र किम् संज्ञिपञ्च द्रयतिर्यग्योनिकेभ्य आगतानां नरके उत्पत्तिमंत्रति असंज्ञिपञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकेभ्यो वा आगतानां नरके उत्पत्ति भवतीति प्रश्नः । भगवानाह - 'गोयमा' इत्यादि, 'गोपमा' हे गौतम! 'सन्निपंचिदियतिरिक्वनोजिएर्हितो उववज्र्ज्जति संज्ञिपञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकेभ्य आगस्य नरकाबासे समुत्पद्यन्ते तथा 'अनिविदियतिरिक वजोणिरहितो उववज्जंति' असंज्ञि पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकेभ्योऽपि उत्पद्यन्ते, हे गौतम संश्वसंज्ञिपञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकेभ्यः स्थानद्वितयेभ्य आगत्य उत्पद्यन्ते इति भावः । जइ 'असनि पंचिदियतिरिक्खजोणिएहिंतो उववज्जंति' यदि असंशिपञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकेभ्य असंज्ञी पञ्चेन्द्रियतिर्यओं से उत्पन्न होते हैं ? अर्थात् नारक की पर्याय से जिन जीवों की उत्पत्ति होती है वे जीव क्या संज्ञी तिर्यञ्चपञ्चेन्द्रियों से आये हुए होते हैं या असंज्ञी पञ्चेन्द्रिय तिर्यञ्चों से आये हुए होते हैं ? इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं-'गोयमा' हे गौतम! 'सन्निपंचिदियतिरिक्खजोणिएहितों उववज्जंति' जो जीव नारक की पर्याय से उत्पन्न होते हैं - वे सीधे संज्ञी पञ्चेन्द्रिय तिर्यञ्चों से मरकर आये हुए होते हैं और 'असन्निपंचिदियतिरिक्खजोणि एहितो वि उववज्जंति' असंज्ञी पश्चेन्द्रियतिर्यञ्चों से भी मरकर आये हुए होते हैं। अब इस पर पुन: गौतम प्रभु से ऐसा पूछते हैं कि यदि 'असन्नि पंचिदियतिरिक्खजोणिएहितो उववज्जंति' असंज्ञी पंचेन्द्रिय तिर्यञ्चो से मरकर जीव नारक की
પચેન્દ્રિય તિય ચામાંથી મરીને ઉત્પન્ન થાય છે અથવા અસ'જ્ઞીતિય ચામાંથી આવીને ઉત્પન્ન થાય છે? અર્થાત્ નારકની પર્યાયથી જે જીવાની ઉત્પત્તિ થાય છે, તે જીવા શુ' સંજ્ઞી તિય ચ પચે દ્રિયાથી આવેલા હૈાય છે ? અથવા અસની પચેન્દ્રિય તિય ચે!માંથી આવેલ હાય છે ? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુ કહે छे - 'गोयमा ! हे गौतम! 'सन्नि पंचिदिय तिरिक्खजेाणिएहि तो उववज्ज'ति' નાકનો પર્યાયથી જે જીવા ઉત્પન્ન થાય છે, તે સીધા સન્ની પ ́ચેન્દ્રિય तिर्ययाभांथी भरीने आवेस होय छे भने 'असन्निपंचिदियतिरिकखजेोणिपति वि० उववज्जति' असंज्ञी यथेद्रिय तिर्यययोनिअमांथी पशु भरीने આવેલા હાય છે.
હવે ફરીથી ગૌતમસ્વામી આ વિષયમાં પ્રભુને એવું પૂછે છે કે- જો 'सन्निवचिदियतिरिक्ख जोणिएहिंतो उववज्ज'ति' सज्ञी यथेन्द्रिय तिर्ययाभांथी
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૪
