________________
३२६
भगवतीसूत्रे छत्रावंशानिककुमाराणाम्, 'एएसि णं' एतेषाम् अवककवकादीनां साधारणशरीरबादरवनस्पतिविशेषाणां खलु 'जे जीवा' ये जीवाः 'मूलत्ताए वक्कमंति' मूलतया अवक्रामन्ति-समुत्पद्यन्ते इत्यर्थः ते खलु जीवाः कस्मात् स्थानादागत्य अवककवकादीनां मूले उत्पद्यन्ते इति प्रश्नः । 'एवं एस्थ वि मूलादीया दस उद्देसगा निरवसेसं जहा आलुयवग्गो' एवमत्रापि मूलादिका दश उद्देशका निरवशेपं यथा आलुकवगै मूलकन्दस्कन्धादिका बीजान्ता दश उद्देशकाः पठिताः तत्र तत्रच जीवानामुत्पादस्थितिलेश्यादिकाश्चिन्तिता स्तथैव इहापि दश उद्देशका मूल वर्ग का सर्व प्रथम सूत्र 'अह भंते ! अवककवक' आदि है। ___टीकार्थ-अधक, कवक, कुहुण, कुन्दरूक, उन्वेहलिक, सफा, सज्जा, छत्रा, वंशानिका और कुमार ये जो साधारण शरीर वाली और बादरशरीरवाली वनप्पनियां हैं सो इन वनस्पतियों के मूलरूप से जो जीव उत्पन्न होते हैं- वे जीव किस स्थान से आकरके उत्पन्न होते हैं ? क्या नैरयिकों से आकरके उत्पन्न होते हैं या तिथंचों से आकरके उत्पन्न होते हैं ? या मनुष्यों से आकरके उत्पन्न होते हैं इत्यादि इस प्रश्न के उत्तर में प्रभु कहते हैं-'एवं एत्थ वि मूलादीया दस उद्देसगा निरवसेसं जहा अलुकवग्गो' हे गौतम ! जिस प्रकार से आलुकवर्ग में मूल, कन्द, स्कन्ध आदि से लेकर अन्तिमपीजतक के दश उद्देशक कहे गये हैं और वहाँ २ जीवों के उत्पाद का, स्थितिका एवं लेश्या आदि का जैसार विचार किया गया है उसी प्रकार से यहां पर भी मूल, मा प्रमाणे छे.-अह भंते ! अवक कवक कुहुण कुंदरुक्ख' त्यात
2-3 गन् अ१४, १४, १५, सुन्४३०४, ०३७तिAct, છત્રા, વંશાનિકા, અને કુમાર જે આ સાધારણ શરીરવાળી અને બાદર શરીરવાળી વનસ્પતિ છે, આ વનસ્પતિયેના મૂળ રૂપથી જે જી ઉત્પન્ન થાય છે, તે જ ક્યાંથી આવીને ત્યાં ઉત્પન્ન થાય છે ? શું નરકમાંથી આવીને ત્યાં ઉત્પન્ન થાય છે? અથવા તિયામાંથી આવીને તેઓ ત્યાં ઉત્પન્ન થાય છે? અથવા મનુ
માંથી આવીને ત્યાં ઉત્પન્ન થાય છે, અથવા દેવામાંથી આવીને ત્યાં ઉત્પન્ન થાય छ १ मा प्रश्नना उत्तम प्रभु ४९ छ-'एव एत्थ वि मूलादिया इस उद्देसगा निरवसेस' जहा आलुकवग्गो०' 3 गौतम ! २ शत मासु मा भूग, ,
ધ, વિગેરેથી લઈને દેલા બીજ સુધીના દસ ઉદ્દેશાઓ કહ્યા છે. અને ત્યાં ત્યાં જીવના ઉત્પાતને, સ્થિતિને, અને લેણ્યા વગેરેને જે જે વિચાર કરવામાં આવેલ છે, એ જ રીતે અહિયાં પણ મૂળ કંદ વિગેરે બીજ
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૪