________________
भगवती सूत्रे
मूलरूवेणोत्पद्येरन् एवं क्रमेग कियस्कालपर्यन्तं मूलं सेवेयुस्तथा कियतकालपर्यन्तं गमनागमनं च कुर्युरिति प्रश्नः । उत्तरम् -' एवं जहा उप्पलुद्दे से ' एवं यथा उपलोद्देश एकादशशतकस्य प्रथमोद्देशके यथा कथितम् तथैवेहावि ज्ञातव्यम्, भवादेशेन जघन्यतो द्वे भवग्रहणे उत्कृष्टतोऽसंख्यातभवग्रहणानि, कालादेशेन जघन्यतो द्वे अन्तर्मुहूर्ते, उत्कर्षेण असंख्येयं कालं यावत् तत्र तिष्ठेयुः गमनागमनं च कुर्युरिति । 'एएवं अभिलावेगं जाव मणुस्सजीवे' एतेन अभिलापेन यावत् मनुष्य जीवः, अत्र यावत्पदेन अप्तेजो वायुवनस्पति द्वित्रि चतुरिन्द्रियतिर्यक्पञ्चेन्द्रियाणां ग्रहणं भवति एवमनेनैव क्रमेण तेषां शाल्यादि को छोड़कर पुनः मूलरूप से उत्पन्न हो जाते हैं तो वे इस प्रकार से कितने कालतक मूलरूप में रहते हैं और कितने कालतक गमनागमन करते रहते हैं ? इस प्रश्न के उत्तर में प्रभु कहते हैं 'एवं जहा - उच्चलुद्देसे' हे गौतम! इस विषय में जैसा ११ वें शतक के उत्पल उद्देशक में जैसा कहा गया है उसी प्रकार का कथन यहां पर भी जानना चाहिये । भव के उद्देश से जघन्य से दो भवग्रहण है और उत्कृष्ट से असंख्यात काल है । इतने कालनक और भवतक वे वहां गमनागमन करते रहते हैं । 'एएणं अभिलावेणं जाव मणुस्सजीवे' इसी प्रकार ऐसा यह भी कथन जानना चाहिये कि उन झाली आदि के मूल में स्थित जीव यदि अकाय, तेजस्काय, वायुकाय वनस्पतिकाय द्वि, त्रि, चतुहन्द्रिय और पंचेन्द्रियतिर्यच एवं मनुष्य इनके जीव रूप से उत्पन्न हो जाते हैं और
-XXXX
२१६
પર્યાયને છેડીને ફરીથી મૂળરૂપે ઉત્પન્ન થઈ જાય તેા તેએ આ રીતે કેટલા સમય સુધી મૂળરૂપથી રહી શકે છે ? અને તે પછી કેટલા કાળ સુધી ગમनागभन-आवल र्या रे छे ? या प्रश्न उत्तरमा अलु उडे छे -' एवं जहा उप्पलुदेसे' हे गौतम या विषयमा ११ अशीयारमा शताना हृत्पक्ष ઉદ્દેશામાં જે પ્રમાણે કહ્યું છે, એજ રીતનું કથન અહીયાં પણુ સમજવું. ભવના ઉદ્દેશથી જઘન્યથી એ ભવ ગ્રહણ કરેલ છે. તથા ઉત્કૃષ્ટ અસ ંખ્યાત ભવ ગ્રહણ કરેલ છે. કાલના ઉદ્દેશથી જધન્ય એ અન્તમૂર્હુત ગ્રહણ કરેલ છે. અને ઉત્કૃષ્ટ અસખ્ય કાળ છે. એટલાકાળ સુધી અને ભવ સુધી તેએ ત્યાં 'एरणं अभिलावेणं जाव मणुस्सजीवे ગમનાગમન-આવજા કરતા રહે છે. એજ રીતે આ પ્રમાણેનુ' કથન પણુ સમજવુ' કે–તે શાલી વિગેરેના મૂળમાં रडेला लवो ले अयुठाय, तेनस्साय, वायुभय, वनस्पतिठाय, - मे-त्र यार ઇન્દ્રિય અને પાંચ ઈન્દ્રય તિય ઇંચ, મનુષ્યના જીવરૂપે ઉત્પન્ન થઈ જાય છે,
>
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૪
