________________
१९२
भगवतीले नाम् सर्वस्तोका नारकाचतुरशीतिसमर्जिताः१, तदपेक्षया संख्यातगुणा अधिका नो चतुरशीतिसमर्जिताः२, तदपेक्षया चतुरशीत्या च नो चतुरशीत्या च समर्जिताः संख्येयगुणा अधिकाः३, तदपेक्षया चतुरशीतिभिः समर्जिता असंख्यातगुणा अधिका-४, तदपेक्षया चतुरशीतिकैश्च नो चतुरशीत्या च समर्जिताः संख्यातगुणा अधिकाः कथिताः५ इति । भिवत्पर्यन्तमित्याह-'जाव वेमाणिधाणं' यावद्वैमानिकानाम् , नारकवदेव भवनपतित आरभ्य वैमानिकपर्यन्तानामल्पबहुत्वमवगन्तव्यमिति । षट्क नारक कौनसे नारक से विशेषाधिक हैं ? इसके उत्तर में प्रभु उनसे कहते हैं-'सव्वेसि अपाबहुगं जहा छक्कसमज्जियाणं जाव वेमाणि. याणं, नवरं अभिलायो चुल सीइओ' हे गौतम ! इन समस्त नारकियों का अल्प बहुत्व षट्कसमर्जित नारकों के जैसे कहना चाहिये, अर्थात्-सब से कम वे नारक हैं-जो चतुरशीतिसमर्जित हैं १ इनकी अपेक्षा संख्यात गुणें अधिक वे नारक हैं जो नो चतुरशीतिसमर्जित हैं। इनकी अपेक्षा संख्यातगुणें अधिक वे नारक हैं जो एक चतुरशीति से और एक नो चतुशीति से समर्जित हैं इनकी अपेक्षा असंख्यातगुणें अधिक वे नारक हैं जो अनेक चतुरशीति से समर्जित हैं और इनकी अपेक्षा संख्यातगुणें अधिक वे नारक हैं जो अनेक चतुरशीति से और एक नो चतुरशीति समर्जित हैं-ऐसा यह कथन कहांतक कहना चाहिये-सो इनके लिये कहा गया है कि-'जाव वेमाणियाणं' यह कथन नारकों जैसे ही भवनपति से लेकर वैमानिक तक के जीवों तक कहना चाहिये, अर्थात् नारकों के अल्प बहुत्व के जैसे ही भवनपति से लेकर वैमानिक तक के णियाण, नवर अभिलावो चुलसीईओ' 3 गौतम ! म मया ॥२सीयानु અલ્પ-બહુપણ છ સમજીત નારકે પ્રમાણે સમજી લેવું. અર્થાત-સૌથી કમ એ નારકો છે કે જે ચોર્યાશી સમજીત છે, ૧ તેની અપેક્ષાએ સંખ્યાતગણ અધિક તે નારકે છે કે જે ને ચોર્યાશી સમજીત છે, તેની અપેક્ષાએ સંખ્યાતગણ અધિક જેઓ એક ચોર્યાશીથી અને એક ને ચોર્યાશીથી સમછત છે તે નારકે છે. તેની અપેક્ષાએ જે અનેક ચોર્યાશીથી સમજીત નારકે છે તેઓ અસંખ્યાતગણ અધિક છે. તથા તેઓની અપેક્ષાઓ જેઓ અનેક ચર્યાશીથી અને એક ને ચેર્યાશીથી સમત છે. તેઓ સંખ્યાતગણું અધિક છે. આ પ્રમાણેનું આ કથન ક્યાં સુધીનું ગ્રહણ કરવું એ માટે
उपामा माव्यु छ -'जाव वेमाणियाणं' । थन नानी भर भवनપતિથી લઈને વૈમાનિક સુધીના જેવું કરવું જોઈએ અર્થાત્ નારકેના અ૫-બહુપણાની જેમ જ ભવનપતિથી લઈને વૈમાનિક સુધીના જીવનું
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૪
