________________
-
-
-
-
-
--
प्रमेयचन्द्रिका टीका श०२० उ०१० सू०१ जी० सोपक्रमनिरुपक्रमायुष्यत्वम् ११३ कमाउया' नैरयिका:-नारकजीवाः न सोपक्रमायुषो भवन्ति, तत्र खङ्गादिना विनाशाभावात् किन्तु 'निरुषकमाउया' निरुपक्रमायुषो भवन्ति ‘एवं जाव थणिय. कुमारा' एवम्-नारकवदेव यावत्स्तनितकुमाराः, नारकादारभ्य स्तनितकुमारपर्यन्तं नो सोपक्रमायुषो भवन्ति किन्तु निरुपक्रमायुष एव भवन्तीति। 'पुढवीकाइया जहा जीवा' पृथिवीकायिका यथा जीवाः, यथा-येन प्रकारेण सामान्य जीवाः सोपक्रमायुषोऽपि भवन्ति निरुपक्रमायुषोऽपि भवन्ति तथा तेनैव प्रकारेणैव पृथिवीकायिका अपि सोपक्रमायुषोऽपि भवन्ति, निरुपक्रमायुषोऽपि भवन्तीति । एवं जाव मणुस्सा' एवं यावत् मनुष्याः, एवमेव पृथिवीकायवदेव अप्तेजोवायुवनस्पतिकायिकाः, द्वीन्द्रिय त्रीन्द्रियचतुरिन्द्रियाः, तिर्यक्रपञ्चेन्द्रियाः संख्यातवर्षायुष्कामनुष्याश्च सोपक्रमायुषोऽपि निरुपक्रमायुषोऽपि भवन्तीत्यर्थः। 'वाणमंतरजोइसिय वेमाणिया जहा नेरइया' वानव्यन्तरज्योतिकवैमानिका यथा नैरयिकाः, यथाहै-हे गौतम ! नैरयिक जीव सोपक्रम आयुवाले नहीं होते हैं। क्योंकि खङ्ग आदि द्वारा उनकी आयु का विनाश नहीं होता है। अतः वे निरुवकमाउया' निरुपक्रम आयुवाले ही होते हैं। 'एवं जाव थणियकुमारा' इसी प्रकार का कथन यावत् असुरकुमार से लेकर स्तनितकुमार देवों तक जानना चाहिये नारक से लेकर स्तनितकुमार तक के देव सोपक्रम आयुवाले नहीं होते हैं किन्तु वे सब निरुपक्रम आयुवाले ही होते हैं। 'एवं जाव मणुस्सा' इसी प्रकार से अप्कायिक, तेजस्कायिक, वायुका. यिक, वनस्पतिकायिक, बीन्द्रिय, त्रीन्द्रिय, चतुरिन्द्रिय, तिर्यक्रपश्चेन्द्रिय एवं संख्यात वर्ष की आयुवाले मनुष्य, ये सब सोपक्रम आयुवाले भी होते हैं और निरुपक्रम आयुवाले भी होते हैं। 'वाणमंतरजोइसिय. જીવ સેપક્રમ આયુવાળા દેતા નથી. કેમકે ખડ્રગ વિગેરેથી તેઓની આયુને विनाश तो नथी, तेथी ती 'निरुवकमाउया नि३५४भ मायुवामा डाय छ, 'एव जाव थणियकुमारा' याप्रमाणेनु ४थन यावत् असुमारथी बने સ્તનતકમાર સુધી સમજી લેવું. નારકાથી લઈને સ્વનિતકુમાર સુધીના દે સોપકમ આયુવાળા હોતા નથી. પરંતુ તેઓ બધા નિરૂપક્રમ આયુવાળા જ હોય छ. 'पुढवीकाइया जहा जीवा' २ रीत सामान्य सोप४म भने नि३५४ આયુવાળા હોય છે, એ જ રીતે પૃથ્વીકાયિક જીવ પણ સપક્રમ અને નિરૂપકમ मायुवाणा डाय छे. 'एव जाव मणुस्सा' मे शत माथि, यि, વાયુકાયિક, વનસ્પતિકાયિક, દ્વીન્દ્રિય, ત્રીન્દ્રિય, ચતુરિન્દ્રિય, તિર્યક્ પંચેન્દ્રિય અને સંખ્યાત વર્ષની આયુષ્યવાળા મનુષ્ય આ બધા સોપક્રમ આયુવાળા પણ आय छ, भने नि३५४म मायुवाणा पाय छे. बाणमंतरजोइसियवेमाणिया
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૪
