________________
भगवतीसूत्रे देशा उष्णाः, देशाः स्निग्धाः, देशा रूक्षाः १६ । एते षोडश भङ्गाः १६ । सर्वः कर्कशः सौ लघुको देशः शीतो देश उष्णो देशः स्निग्धो देशो रूक्षः, अत्रापि षोडश भङ्गाः १६ । सो मृदुकः सों गुरुकः देशः शीतो देश उष्णो देशः स्निग्धो देशो रूक्षः, अत्रापि षोडश भङ्गाः १६ । सवों मृदुकः सों लघुको देशः शीतो देश उष्णो देशः स्निग्धो देशो रूक्षः, अत्रापि षोडश भङ्गाः १६, एते चतुःषष्टिभङ्गाः ६४ (१) । सर्वः कर्कशः सर्वः शीतः देशो गुरुको देशो लघुक देशः स्निग्धो देशो रूक्षः, एवं यावत् सर्वा मृदुकः सर्व उष्णो देशा गुरुकाः देशा लघुकाः देशाः स्निग्धाः देशा रूक्षाः, अत्रापि चतुःषष्टिभङ्गाः ६४ (२) । सर्वः कर्कशः सर्वः स्निग्धो देशो गुरुको देशो लघुको देशः शीतो देश उष्णः १, यावत् सर्वो मृदुकः सवों रूक्षः देशा गुरुकाः, देशा लघुकाः देशाः शीताः देशा उष्णाः एते चतुःषष्टिभङ्गाः ६४ (३) । सर्वो गुरुकः सर्वः शीतः देशः कर्कशः देशो मृदुका देशः स्निग्धो देशो रूक्षः, एवं यावत् सो लघुकः सर्व उष्णः देशाः वर्कशाः देशा मृदुकाः देशाः स्निग्धाः देशा रूक्षाः, एते चतुःषष्टिर्भङ्गाः ६४ (४) सो गुरुकः सर्वः स्निग्धः देशः कर्कशः देशो मृदुकः देशः शीतो देश उष्णः, यावत् सर्वो लघुकः सो रूक्षः देशाः कर्कशाः देशा मृदुकाः देशा शीता, देशा उष्णाः, एते चतुःषष्टि भङ्गाः ६४ (५) सर्वः शीतः सर्वः स्निग्धो देशः कर्कयो देशो मृटुको देशो गुरुको देशो लुघुमः, यावत् सर्व उष्णः सबों रूक्ष. देशाः कर्कशाः देशा मृदुकाः देशा गुरुकाः देशा लघुका, एते चतुःषष्टिभङ्गाः, ६४ (६) सर्ने ते पट स्पर्श चतुरशीस्यधिकशतत्रयमङ्गाः ३८४ भवन्ति ॥५० ८॥
टीका-'बायरपरिणए णं भंते !' बादरपरिणतः खलु भदन्त ! बादरत्या
परमाणुपद्दल से लेकर सूक्ष्मपरिणत अनन्तप्रदेशिक स्कन्ध तक के स्कन्धों में भङ्ग सहित वर्ण, गंध, रस और स्पों को दिखाकर अब वादपरिणत अनन्त प्रदेशिक पुद्गल स्कन्ध में रहे हुए वर्ण, गन्ध, रस और स्पर्शों को विभागशः प्रकट किया जाता है-'वायरपरिणए जं भंते' इत्यादि। टीकार्थ-इसमें गौतम ने प्रभु से ऐसा पूछा है-'बायरपरिणए गंभंते !
પરમાણુ યુદ્રલથી લઈને સૂક્ષ્મ પરિણામવાળા અનંત પ્રદેશી કંધ સુધીના રકામાં ભંગ સહિત વર્ણ, ગંધ, રસ, અને પશોને પ્રકાર બતાવીને હવે બાદર પરિણામવાળા અનંત પ્રદેશી પુદ્ગલ સ્કંધમાં રહેલા વર્ણ, ગંધ, રસ, અને સ્પર્શીને કમથી પ્રગટ કરે છે.
'बायरपरिणए णं भंते!' त्यादि ટીકાર્ય–આ સૂત્રથી ગૌતમ સ્વામીએ પ્રમુને એવું પૂછવું છે કે–
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૩