________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श०२० उ०५ सू०३ पञ्चप्रदेशिकस्कन्धनिरूपणम् ६३५ कत्वविवक्षणात् , अथवा वचन प्रस्तावे संघातविशेषमावेन भेदविशेषभावेन युगपत्तदुभयविशेषभावेन वा तस्यैकत्वानेकत्वविवक्षणाच्च, अपेक्षाभेदमादाय एकवचनान्ता बहुवचनान्तस्य वा एकवचनान्तता इति न भवति भङ्गानां कश्चिद्विरोध इति भावः ॥मू० २॥ अथ पञ्चदेशिकवक्तव्यतामाह-'पंचपएसिए णं भंते' इत्यादि,
मूलम्-पंचपएसिए णं भंते ! खंधे कइवन्ने कइगंधे कइ. रसे कइफासे पण्णत्ते? जहा अहारसमसए जाव सिय चउफासे पन्नत्ते, जइ एगवन्ने एगवन्नदुवन्ना जहेव चउप्पएसिए, जइ तिवन्ने सिय कालए नीलए लोहियए य१, सिय कालए नीलए लोहियगाय२,सिय कालए नीलगाय लोहियए य३, सिय कालए नीलगायलोहियगाय४, सिय कालगाय नीलए य लोहियएय५' सियकालगायनीलए य लोहियगा य६, सियकालगाय नीलगा य लोहियए य७, सिय कालए नीलए हालिदए य। एस्थ वि सत्तभंगा७। एवं कालगनीलगसुकिल्लएस, सत्तभंगा। कालग अनेक प्रदेशों में अवगाहना के वश से देश में एकत्व और अनेकत्य की विवक्षा की गई अथवा-कथन के प्रस्ताव में संघात विशेषभाव को अथवा भेदविशेषभाव को या युगपत् तदुभयविशेष भाव को लेकर उसमें एकत्व एवं अनेकत्व की विवक्षा हो जाती है इस कारण अपेक्षा भेदको लेकर बहुवचनान्त में एकवचनान्तता और एकवचननान्त में बहुवचनान्तता बन जाती है इसलिये इनको लेकर भङ्गों का यह कथन विरोधयुक्त नहीं हो सकता है ।सू० २॥ રૂપ ધર્મવાળા દ્રવ્યથી અથવા એક અનેક પ્રદેશમાં અવગાહના ના વણથી દેશમાં એકપણું અને અનેકપણાની વિરક્ષા કરેલ છે. અથવા કથનના પ્રસ્તાવમાં સંઘાત (સમૂહ) વિશેષ ભાવને અથવા ભેદ વિશેષ ભાવને અથવા એકી સાથે તદુભય વિશેષ ભાવને લઈને તેમાં એકપણાની અને અનેકપણાની વિવક્ષા થઈ જાય છે તેથી એકવચનાદિથી કહેલ આ અંગેનું કથન વિરોધ पा साई शतु नथी. तभ सभा ॥ सू० २ ॥
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૩