________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका २०१९ उ०८ १०१ जीवनिर्वृत्तिनिरूपणम् ४७ कान्तानाम् ।११। ततः संस्थाननिर्वृत्तिः, सा च षविधा समचतुरस्रादारभ्य यावद्हुण्डान्ता यावद्वैमानिकान्तानाम् ।१२। ततः संज्ञानिवृत्तिः सा आहारादि. भेदाचतुर्धा यावद्वैमानिकान्तानाम् ।१३। ततो लेश्यानिवृत्तिः सापि पइविधा यावद्वैमानिकान्तानाम् ।१४। ततो दृष्टिनिवृत्तिः सा च सम्यग्दृष्टयादिभेदात् त्रिधा याववैमानिकान्तानाम् ।१५। ततो ज्ञाननिर्वृत्तिः सा मतिज्ञानादिभेदात् पञ्चप्रकारा एकेन्द्रियवर्जितयावद्वैमानिकान्तानाम् ॥१६॥ ततः अज्ञाननितिः, सा च मत्यः ज्ञान, श्रुताज्ञान विभङ्गज्ञानभेदात् त्रिपकारा, यस्य यद्ज्ञानं तद् वैमानिकपर्यन्तानां भवति ।१७। ततो योगनिर्वृत्तिः सा मनोवाकायभेदात् त्रिविधा, इयमपि यावद्वैतक संस्थान निर्वृत्ति ६ प्रकार की होती है और यह समस्त संसारी जीवों को होती है १२, आहार आदि के भेद से संज्ञा निर्वृत्ति, ४ प्रकार की होती है और यह समस्त संसारी जीवों को होती है १३, कृष्णलेश्या आदि के भेद से लेश्यानिवृत्ति ६ प्रकार की होती है और यह भी नारक से लेकर वैमानिक तक के जीवों को होती है १४, सम्य. ग्दृष्टि आदि के भेद से दृष्टिनिवृत्ति ३ प्रकार की है और यह भी वैमानिकान्त जीवों के होती है १५, मतिज्ञान आदि के भेद के ज्ञाननिवृत्ति ५ प्रकार की है और यह भी एकेन्द्रिय को छोड़कर वैमानिकान्त जीवों को होती १६, मति अज्ञान, श्रुतअज्ञान और विभंगज्ञान के भेद से अज्ञान निवृत्ति ३ प्रकार की कही गई है और यह जिस जीव को जो अज्ञान होता है उस जीव को होती है १७, मनोयोग, वचनयोग और काययोग के भेद से योगनिर्वृत्ति तीन प्रकार की होती है और यह भी છે. સમચતુરસ્ત્ર સંસ્થાનથી લઈને હુડક સંસ્થાન સુધીની સંસ્થાન નિવૃત્તિ છે પ્રકારની હોય છે. અને તે બધા જ સંસારી અને હોય છે ૧૨ આહાર સંજ્ઞા વિગેરેના ભેદથી સંજ્ઞા નિવૃત્તિ ચાર પ્રકારની હોય છે. અને તે બધા જ સંસારી જીવને હાય છે.૧૩, કૃષ્ણલેશ્યા વિગેરેના ભેદથી લેસ્થા નિવૃત્તિ છે પ્રકારની હોય છે, અને તે પણ નારકથી લઈને વૈમાનિક સુધીના અને હોય છે.૧૪, સમ્યગૃદૃષ્ટિ વિગેરે ભેદથી દૃષ્ટિ નિવૃત્તિ ત્રણ પ્રકારની છે. અને તે પણ વૈમાનિક સુધીના જીને હોય છે. ૧૫, મતિજ્ઞાન વિગેરેના ભેદથી જ્ઞાનનિવૃત્તિ પાંચ પ્રકારની છે, અને તે પણ એકેન્દ્રિયોને છોડીને વૈમાનિક સુધીના ને હેય છે.૧૬, મતિ અજ્ઞાન શ્રુત અજ્ઞાન અને વિસંગજ્ઞાનના ભેદથી અજ્ઞાનનિવૃત્તિ ત્રણ પ્રકારની કહી છે. અને તે જે જીવને જે અજ્ઞાન હોય છે તે જીવને તે નિવૃત્તિ કહી છે. ૧૭, મ ગ, વચન.ગ અને
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૩