________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श०१९ ३०३ सू०१ लेश्यावान् पृथ्वीकायिकादिजीवनि० २९५ कचिदियं द्वारगाथा दश्यते
सिये १ से २ दि ३ नाणे ४ जोगो ५ वओगे ६ तहा किमाहारो ७ पाणावाय ८ उपाय ९ ठिई १० समुग्धाय ११ उबट्टी १२ ॥१॥ स्यात् १ लेश्या २ दृष्टि ३ ज्ञानं ४ योगो ५ पयोग ६ तथा किमाहारः ७ । प्राणातिपातोत्पाद स्थितयः १० समुदघातो ११ द्वर्त्तना १२ ॥ १॥ एतेषु द्वादशद्वारेषु प्रथमद्वारमाह - ' सिय भंते ' इत्यादि । 'सिय भंते ' स्यात् भदन्त ! अथवा प्रायः सर्वेपि पृथिवीकायिका जीवाः प्रत्येकं शरीरं बध्नन्ति इति सिद्धमेव किन्तु 'सिय त्ति' स्यात् कदाचित् 'दो वा तिनि वा चत्तारि वा पंच वाढवीकाइया' द्वौ वा त्रयो वा चत्वारो वा पञ्च वा पृथिवीकायिकाः, उपलक्षणमेतत् तथा च बहुतरा वा पृथिवीकायिका जीवाः ' एगयओ' एकत एकीभूय परस्परं संयुज्येत्यर्थः 'साधारण सरीरं वंर्धति' साधारण मेकशरीरं बध्नन्ति बहूनां हाथ जोडकर गौतम ने प्रभु से इस प्रकार पूछा- 'सिय भंते! जाव चत्तारि पंच पुढवीकाइया एगयओ०' यहां पर कहीं २ द्वार गाथा लिखी हुई मिलती है- 'सिय १, लेसे २, इत्यादि स्यात्, लेइया, दृष्टि, ज्ञान, योग, उपयोग, किमाहार, प्राणातिपात, उत्पात स्थिति समुद्घात एवं उर्तना ये १२ पृथिवोकायिक से लगाकर वनस्पतिकायिक तक कहे जाते हैं सो इनमें से पहिला द्वार जो 'स्यात्' है उसको आश्रित करके गौतम ने ऐसा यह प्रभु से प्रश्न किया है इसमें पूछा गया है कि हे भदन्त ! कदाचित् दो या तीन या चार या पांच पृथिवीकायिक जीव एकट्ठे होकर मिलकर साधारण शरीर का बन्ध करते हैं ? पूछने का तात्पर्य ऐसा है कि यद्यपि प्रायः सब ही पृथिवीकायिक जीव प्रत्येक शरीर का बंध करते हैं यह वात तो सिद्ध ही है परन्तु वे दो, भन्ने हाथ लेडीने पशु विनय साथै प्रभुने या प्रमाणे पूछयु - "सिय भ'ते ! जाव चत्तारि पंच पुढवीकाइया एगयओ०' मडियां अर्थ असा मा जथा बजेसी भजे छे, ' सिया लेसे२' इत्याहि स्यात् बेश्या, दृष्टि, उपयोग, डिभाडार, प्राणातिपात, उत्पात, स्थिति, समुद्द्धात, मने उद्वर्तना ज्ञान, योग, આ ખાર દ્વાર પૃથ્વીકાયિકાથી લઇને વનસ્પતિકાયિકા સુધીમાં કહેવામાં આવે छे. तेमांथी पडे द्वार के 'स्यात्' छे, तेने उद्देशाने गौतमस्वाभीमे प्रभुने એવુ પૂછ્યું છે કે-હે ભગવન્ કાઇવાર એ અગર ત્રણ અથવા ચાર અથવા પાંચ પૃથ્વીકાયક જીવા એકદ્રા થઇને-મળીને સાધારણ શરીરના બંધ કરે છે ?
,
આ પ્રશ્ન પૂછવાના હેતુ એ છે કે જો કે પ્રાયઃ બધા જ પૃથ્વીકાયિક જીવ પ્રત્યેક શરીરને ખધ કરે છે, એ વાત તો સિદ્ધ જ છે. પરંતુ તે બે, ત્રણ,
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૩