________________
प्रमेय चन्द्रिका टीका श०१८ उ०७ सू० २ उपध्यादिस्वरूपनिरूपणम् ९७ भंडमत्तोवगरणपरिग्गहे' कर्मपरिग्रहः शरीरपरिग्रहः बाह्यभाण्डामात्रोपकरणपरिग्रहइच । मूर्छया परिगृह्यमाणं भाण्डोपकरणं परिग्रहः । 'नेरइयाणं भंते !' नैरयिकाणां खलु भदन्त ! कतिविधः परिग्रहः प्रज्ञप्तः, भगवानाह-‘एवं जहा' इत्यादि। 'एवं जहा उवहिणा दो दंडगा भणिया' एवं यथोपधिना द्वौ दण्डको भणितो 'तहा परिग्गहेण वि दो दंडगा भाणियबा' तथा परिग्रहेणापि द्वौ दण्डको भणि. तव्यौ एकेन्द्रिय-नारकयोरेको दण्डकः, द्वीन्द्रियादारभ्य वैमानिकान्तानामेको दण्डक इति मिलित्वा द्वौ दण्डको । अयं भावः-एकेन्द्रियनारकयोः द्वौ परिग्रहौं कर्मशरीररूपो, शेषाणां तु कर्मशरीरबहिर्भाण्डादिरूपाश्रयपरिग्रहश्च । 'कइविहे णं भंते ! परिहाणे पन्नत्ते' कतिविधः खलु भदन्त ! प्रणिधानं प्रज्ञप्त, प्रणिहितिः, कर्म परिग्रह, शरीर परिग्रह और बाह्य भांडमात्रोपकरणरूप परिग्रह है। मूर्छा से परिगृहयमाण जो भाण्डोपकरण है वे परिग्रह में आते हैं । 'नेरइयाणं भंते !' हे भदन्त ! इन परिग्रहो में से नैरयिकों के कितने परिग्रह होते हैं ? उत्तर में प्रभु कहते हैं । 'एवं जहा उवहिः' कि हे गौतम ! जिस प्रकार से उपधि को लेकर दो दण्डक कहे जा चुके हैं। उसी प्रकार से परिग्रह को लेकर भी दो दण्डक कह लेना चाहिये । इनमें एकेन्द्रिय और नारक इनका एक दण्डक और दीन्द्रिय से लेकर वैमानिकान्त तक के जीवों का दूसरा दण्डक है। भाव इसका ऐसा है कि एकेन्द्रिय और नारक इनमें दो परिग्रह होते हैं । एक कर्म. रूप और दूसरा शरीररूप । इनके अतिरिक्त जो और जीव हैं, उनके कर्म, शरीर और बहिर्भाण्डादिरूप परिग्रह होता है । कम्मपरिग्गहे.” भ परिस, शरी२५रिख, मालाडमात्रा५४२५३५ ત્રણ પરિગ્રહ છે. મૂછથી પરિગ્રસ્થમાણ જે ભાંડેપકરણ છે, તેને પરિગ્રહમાં भाभा मा छे "नेरइयाणं भंते !" समन् मात्र परि पैठी નારકીય જીવોને કેટલા પરિગ્રહ હોય છે? તેના ઉત્તરમાં પ્રભુ કહે છે કે"एवं जहा उवहि०" गीतम! ५धिना विषयमा २ प्रमाणे में हैं। કહેવામાં આવ્યા છે, એ જ રીતે પરિગ્રહને લઈને પણ બે દંડકે, કહેવા. તેમાં એકેન્દ્રિય અને નારકને એક દંડક અને દ્વીન્દ્રિયથી લઈને વૈમાનિક સુધીના જીવોને બીજો દંડક છે. કહેવાનો ભાવ એ છે કે–એકેન્દ્રિય અને નારકમાં કમરૂપ, અને શરીર રૂપ એમ બે પરિગ્રહ થાય છે. તેથી બીજા જે જીવે છે, તેને કર્મ, શરીર અને બહિર્ભાડાદિ રૂપ ત્રણ પરિગ્રહ હોય છે.
भ० १३
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૩
