________________
भगवतीस्त्र केचित् 'तेसु निज्जरापोग्गलेसु' तेषु निर्जरापुद्गलेषु 'आप्तइत्तए का जाव तुयट्टितए वा' आसितुम्-उपवेष्टुं वा यावत् सम् वर्तयितुं वा अत्र यावत् पदेन 'सइत्तए वा ठाइत्तए वा निसीइत्तए वा शयितुं वा स्थातुं वा निषत्तुं वा इति संग्रहो भवतीति हे भदन्त ! केचन पुरुषाः तेषु निर्जरापुद्गलेषु उपवेष्टुं शयितुं स्थातुं निषत्तुं त्वम् परिवर्तयितु वा समर्थाः भान्ति किमिति प्रश्नः, भगवानाह-णो इणटे समढे' नायमर्थः समर्थः तेषु निर्जरापुद्गलेषु उपवेशनादि कत्तुं न कोऽपि समर्थः । कथं न समर्थस्तत्राह-'अगाहरणमेयं वुइयं समणाउसो' अनाधरणमेतत् उक्तम् श्रमणायुष्मन् ! हे श्रमण ! आयुष्मन् ! एतत् निर्जरापुद्गल नातं तीर्थकरगणधरैः अनाधरणम् आधतु मक्षमम् उक्तम् नैतत् पुद्गल नातं कस्यापि अधारो येनात्र केषांचिदपि आपनादिकं संभवेत् अपि अनाधारतया कथमिव कस्यापि तत्र निर्जभदन्त ! ये जो परित्यक्तरूप निर्जरापुद्गल हैं सो इन निर्जरापुद्गलों में क्या कोई जीव बैठ सकता है ? या करवट बदल सकता है ? यहाँ यावत्पद से 'सइत्तए वा ठाइत्तए वा निसीइत्तए' इन पदों का संग्रह हुआ है। इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं-'जो इण? समढे' हे मान्दिक पुत्र! यह अर्थ समर्थ नहीं है । अर्थात् उन निर्जरा पुद्गलों पर कोई भी जीव उपवेशनादि क्रिया करने के लिये समर्थ नहीं है ? क्योंकि 'अणाहरणमेयं घुइयं श्रमण आयुष्मन् यह निर्जरा पुगल समूह किसी भी वस्तु को अपने में धरने के लिये अक्षम है। अर्थात् यह पुद्गलजात किसी का भी आधारभूत नहीं होता है कि जिसले यहां किसी को भी बैठने आदि रूप क्रिया हो सके अनाधाररूप होने के कारण किस प्रकार से किसी भी जीव की उस निर्जरापुद्गल में उपवेशनादिरूप
शथी माहीय पुत्र मना२ प्रभु से पूछे छे । 'चक्किया णं भंते ! ' હે ભગવન જે આ ત્યાગ કરેલા નિર્જરા પુલેમાં શું કોઈ જીવ मेसी श छ ? 'सइत्तए वा ठाइत्तए वा निसीइत्तए वा' अथवा सुध श? १२१२-५७४ 0 शछ १ मा प्रश्न उत्तरमा प्रभु छ है-णो इणट्रे समट्रे' माहात्र ! म! अर्थ मरे२ नथी. अर्थात् ते नि પદ્રો પર કેઈ પણ જીવ બેસવા વિ. નટક્રિયા કરવા સમર્થ થઈ શક્તા नथी. भ3 'अणाहरणमेयं वुइये०' श्रमाय मायुभन् नि पुगत પગલે સમૂહ કેઈપણ વસ્તુને પોતાનામાં મૂકી શકતા નથી. અર્થાત આ પુદ્ગલ સમૂહ કોઈના પણ આધારરૂપ થતું નથી. કે જેથી અહિયાં કોઈ પણ બેસવા વગેરે ક્રિયા કરી શકે. જેથી આધારરૂપ ન હોવાને કારણે કે ઈપણ જીવની તે નિર્જરા પુદગલમાં બેસવા રૂપ ક્રિયા કઈ રીતે થઈ શકે ?
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૨
