________________
प्रमैयचन्द्रिका टीका श०१८ उ०३ सू०१ पृथ्वीकायादिनामन्तक्रियानिरूपणम् ६६७ मागदियपुत्ते अणगारे' यत्रा मान्दिकपुत्रोऽनगारः 'तेणेव उवागच्छंति' तत्रयोपागच्छन्ति ‘उवागच्छित्ता मागंदियपुत्तं अणगारं' उपागत्य माकन्दिकपुत्रमनगारम् 'वंदति नमसंति' वन्दन्ते नमस्यन्ति, 'वंदित्ता नमंसित्ता' वन्दित्वा नमस्थित्वा, 'एयमी' एतमर्थम् , 'सम्म सम्यक् 'विणएणं' विनयेन 'भुज्जो भुज्जो' भूयो भूयः 'खामें ति' क्षमापयन्ति, एतद्विपये माकन्दिकपुत्रात् क्षमा याचितवन्त इति भावः । __नम्वत्र पृथिव्यवनस्पतिजीवानामेव प्रश्नः कृतः तेजोवायूनां कुतो न कृत इति चेदत्रोच्यते पृथिव्यवनस्पतीनामेवानन्तरभवेमानुपत्यप्राप्त्याऽन्तक्रिया संभवति न तेजो वायूनाम् तेनो वायूनामानन्तर्येण मानुषत्वाप्राप्ते रतः पृथिव्यादित्रयस्यैव अन्तक्रियामाश्रित्य 'से णूणं' इत्यादिना प्रश्नः कृतो न तेनोवायूनामिति ॥सू० १॥ उन्होंने उनकी बात को नहीं मानने की अपनी त्रुटि की दोष की -बार २ बडे विनीत भाव से क्षमायाचना की। यहां सूत्र में पृथिवी, अप, और वनस्पति जीवों की ही अन्तक्रिया के विषय में प्रश्न किया गया है-सो उसका कारण ऐसा है कि इन जीवों को अनन्तर भवमें मनुष्य पर्याय की प्राप्ति होती है-अतः उससे अन्त क्रिया इनमें ही संभवित है, तेज और वायु जीवों को नहीं क्योकि उनको अनन्तर भवमें मानुषत्व पर्याय की प्राप्ति नहीं होती है । इसलिये पृथिव्यादिक तान जीवों की ही अन्तक्रिया को लेकर 'से णूणं' इत्यादिरूप से प्रश्नकिया गया है,। और वायुको अन्तक्रिया को लेकर नहीं ॥सू० १॥ તેઓએ માકદિ પુત્રના કથનને નહિ માનવારૂપ અપરાધની વારંવાર ઘણા જ વિનય ભાવથી ક્ષમા માગી. અહિયાં સૂત્રમાં, પૃથ્વી, અ૫, અને વનસ્પતિ જીવોની જ અંતકિયાના વિષયમાં પ્રશ્નો કરવામાં આવ્યા છે. તેનું કારણ એ છે કે એજ જીવને જ પછીના ભાવમાં મનુષ્ય પર્યાયની પ્રાપ્તિ થાય છે. જેથી તેઓની અંતક્રિયા આ પૃથ્વીકાયિક વિગેરેમાં જ સંભવે છે. તેજ અને વાયુ જમાં સંભવતું નથી. કેમકે તેઓને બીજા ભાવમાં મનુષ્યપણાની પર્યાયની પ્રાપ્તિ થતી નથી. તેથી પૃથ્વીઅ વિગેરે ત્રણ જીવોની જ અંતક્રિયાને asa “से णूणे" त्या ३५थी प्रश्न ४२१॥मा माये! . ते भने वायु કાયિકની અન્તક્રિયાના સંબંધમાં પ્રશ્ન કરેલ નથી. એ સૂત્ર ૧ છે
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૨
