________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका २०१६ उ०८ २०२ परमाणोः क्रियाविशेषनिरूपणम् २९५ मान्तात् औतरं चरमान्तमेकसमयेन गच्छति 'उत्तरिल्लाओ चरिमंताओ दाहि. जिल्लं चरिमंतं एगसमएणं गच्छ।' औत्तराच्चरमान्तात् दाक्षिणात्यं चरमान्तमेकसमयेन गच्छति 'उवरिल्लाओ चरिमंताओ हेठिल्लं चरिमंत एगसमएणं गच्छई' उपरितनात् चरमान्तात् अधस्तनं चरमानमेक समयेन गच्छति 'हेठिल्लाओ चरिमंताओ उपरिल्लं चरिमंतं एगसमएणं गच्छई' अधस्तनात् चरमान्तात् उपरितनं चरमान्तमेकस मयेन गच्छति । इदं च गमनसामय परमाणोरेतादृशस्वभावत्वादेवेति बोध्यम् । हे भदन्त ! किमयं परमाणुरेकसमयेन एकस्मात् चरमान्ताव अपरं चरमान्तं गच्छति किमिति प्रश्नः। भगवानाह-'हंता' इत्यादि । 'हता गोयमा! हन्त गौतम ! हन्तेति आमन्त्रणं स्वीकारे 'परमाणुपोग्गले णं लोगस्स पुरथिमिल्लाओ तं चेव जाव उवरिल्ल चरिमंतं गच्छइ' परमाणुपुद्गलः खलु मंतं एगसमएणं गच्छई' इसी प्रकार से वह परमाणु पुद्दल उत्तरचरमान्त से दाक्षिणात्यचरमान्त तक एक समय में चला जाता है ? 'उरिल्लामो चरिमंताओ हेछिल्लं चरिमतं एगसमएणं गच्छई' इसी प्रकार से वह पुद्गल परमाणु उपरितनचरमान्त से अधस्तनचरमान्त तक एक समय में चला जाता है क्या ? 'हेटिल्लाओ चरिमंताओ उवरिल्लंचरिमंतं एगसमएणं गच्छइ' इसी प्रकार से वह पुल परमाणु अधस्तन चरमान्त से उपरितन चरमान्त तक एक समय में चला जाता है क्या? यह गमन सामर्थ्य परमाणु में ऐसे स्वभाव से है। इन प्रश्नों का सारांश केवल इतना ही है कि एक समय में एक परमाणु एक चरमान्त से दूसरे चरमान्त तक चला जाता है क्या? इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं । 'हंता, गोयमा ! परमाणुपोग्गले णं लोगस्स पुरथिमिल्लाओ तं चेव जाव उव. रिल्ले चरिमंतं गच्छइ' हां गौतम ! एक परमाणु पुद्गल लोक के पौर चरमंताओ दाहिणिलं चरिमंतं एगसमएणं गच्छइ" २०४ शत ते युदत ५२भा ઉત્તર દિશાના ચરમાન્તથી દક્ષિણ દિશાના ચરમાન્ત સુધી એક સમયમાં ચાલ્યા onय छ १ "उवरिल्लाओ चरिमंता हेदिलं चरिमंतं एगसएणं गच्छई" शत પુદ્ગલ પરમાણુ ઉપરના ચરમાન્તથી નીચેના ચરમાત સુધી એક સમયમાં શું याच्या तय छ ? "हेडिल्लाभो चरिमंताओ उवरिल्लं चरिमंतं एगसमएणं गच्छई" એજ રીતે તે પુદ્ગલ પરમાણુ નીચેના ચરમાન્તથી ઉપરના ચરમાન સુધી એક સમયમાં ચાલ્યા જાય છે? પરમાણુમાં આ ગમનનું સામર્થ્ય સ્વભાવથી જ છે? આ પ્રશ્નોને સારાંશ કેવળ એટલે જ છે કે એક સમયમાં એક પરમાણુ એક ચરમાન્તથી બીજા ચરમાન્ત સુધી શું ચાલ્યા જાય છે? તેના ઉત્તરમાં प्रभु छ है "हंता गोयमा ? परमाणुपोगाले णं लोगस्स पुरथिमिल्ले चरिमंते गच्छद" डा गौतम! मे ५२मा पुरताना पूर्व
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૨
