________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श० १६ उ० ८ सू० १ लोकस्वरूनिरूपणम् २७७ छबिहा पन्नत्ता तं जहा नो धम्मत्यिकाए धम्मस्थिकायस्स देसे १, धम्मत्यिकायस्स पएसा २, नो अधम्नत्यिकाए अधम्मस्थिकायस्स देसे ३, अधम्मत्थिकायस्स पएसा ४, नो आगासत्यिकाए आगासस्थिकायस्स देसे ५, आगामस्थि. कायस्स पएसा ६' ये अजीवास्ते द्विविधाः प्रज्ञप्ताः तद्यथा रूप्यजीवा अरूप्यजीवाश्व ये रूप्यजीवास्ते चतुविधाः प्रज्ञताः तद्यथा स्कन्धाः स्कन्धदेशाः स्कन्ध. प्रदेशाः परमाणुपुदालाः। ये अरूप्यजीवास्ते षडविधाः प्रज्ञप्ताः तद्यथा नो धर्मास्तिकायः धर्मास्तिकायस्य देशः १, धर्मास्तिकायस्य प्रदेशाः २, नो अध. मास्तिकायः अधर्मास्तिकायस्य देशः ३, अधर्मास्तिकायस्य प्रदेशाः ४, नो आकाशास्तिकाय: आकाशास्तिकायस्य देशः ५ आकाशास्तिकायस्य प्रदेशाः ६। पण्णत्ता' तं जहा नो धम्मस्थिकाए धम्मस्थिकायस्स देसे१, धम्मत्थिकायस्त पएसा २, नो अधम्मस्थिकाए, अधम्मस्थिकायस्स देसे ३, अधम्मथिकायस्स पएसा४, नो आगासथिकाए आगासस्थिकायस्स देसे ५, आगासथिकायस्स पएसा६, 'इस पाठ का तात्पर्य ऐसा है-जो अजीव हैं वे दो प्रकार के कहे गये हैं-एक रूपो अजीव और दूसरा अरूपी अजीव इनमें जो रूपी अजीव हैं वे चार प्रकार के कहे गये हैं-जैसे स्कन्ध, स्कन्धदेश, स्कन्धप्रदेश और परमाणुपुद्गल तथा जो अरूपी अजीव है वे छह प्रकार के हैं-जैसे धर्मास्तिकाय नहीं है किन्तु धर्मास्तिकाय का देश१, धर्मास्तिकाय के प्रदेश २ अधर्मास्तिकाय नहीं है किन्तु अधर्मास्तिकाय का देश, ३ अधर्मास्तिकाय के प्रदेश, ४ आकाशास्तिकाय नहीं है किन्तु आकाशास्तिकाय का देश ५, आकाशास्तिकाय के प्रदेश ६, छबिहा पण्णता तं जहा नो धम्मथिकाए, धम्मत्थिकायस्स देसे (१) धमथिकायस्स पएसा, (२) नो अधमथिकाए, अधमधिकायस्स देसे (३) अधम्मिकायस्सपएसा (४) नो आगासस्थिकाए आगासस्थिकायस्स देसे (५) आगासस्थिकायस्स पएसा (६) मा પાઠને સંગ્રહ થયો છે. આને અર્થ આ પ્રમાણે છે. જે અજીવ છે તે બે પ્રકારના કહેવામાં આવ્યા છે. રૂપી અજીવ અને અરૂપી અજીવ તેમાં જે રૂપિ અજીવ છે. તે ચાર પ્રકારના કહેવામાં આવ્યા છે. જેમ કે ક ધ, સ્કંધદેશ રકંધ પ્રદેશ પરમાણુ પુદ્ગલ તથા જે અરૂપિ અજીવ છે. તેના છ પ્રકાર છે. જેમકે ને ધર્માસ્તિકાય ધર્માસ્તિકાયને દેશ (૧) ધર્માસ્તિકાયને પ્રદેશ (૨) ને અધર્મા. स्तिsीय, भास्तियना देश (3) अास्तियने प्रदेश (४) नाtસ્તિકાય અકાશાસ્તિ કાયને દેશ (૫) આકાશાસ્તિકાયને પ્રદેશ (૬) કહેવાને
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૨
