________________
-
भगवतीपत्रे अथ षोडशशतके तृतीयोद्देशकः पारम्यतेद्वितीयोद्देशकस्यान्ते कर्मणां चेनाकृतत्वं बोधितमिति कर्मणोऽधिकासत् तृतीयोद्देशकेपि कर्मविषयो एव विचारः करिष्यते, भनेनैककार्यकारिस्वरूपसंगस्याख्यसंबन्धेनायातस्य तृतीयोद्देशकस्येदमादिमं सूत्रम्-'रायगिहे' इत्यादि । ___मूलम्-रायगिहे जाव एवं वयासी-कइ णं भंते कम्मपयडीओ पण्णत्ताओ गोयमा! अट्रकम्मपयडीओ पण्णत्ताओ, तं जहा-नाणावरणिज्जं जाव अंतराइयं, जीवाणं भंते! कइ. कम्मपयडीओ पण्णत्ताओ गोयमा! अट्टकम्मपयडीओ पण्णसाओ तं जहा-णाणावरणिज्जं जाव अंतराइयं एवं नेरइयाणं जाव वेमाणियाणं, जीवे णं भंते! णाणावरणिज्जं कम्मं वेइमाणे कइकम्मपगडीओ वेएइ, गोयमा! अट्ठकम्मपयडीओ एवं जहा पन्नवणाए वेयवेय उद्देसओ सो चेव निरवसेतो भाणियबो, वेयबंधो वि तहेव, बंधवेयो वि तहेव, बंधबंधो वि तहेव भाणियन्बो जाव वेमाणियाणं ॥सू०१॥
छाया-रायगृहे यावत् एवमवादीत , कति खलु भदन्त कर्मपकृतयः प्रज्ञप्ताः गौतम ! अष्टकर्म पकृतयः प्रज्ञप्ताः तद्यथा-ज्ञानावरणीयं यावत् अंतरायिकम् , जीवानां भदन्त ! कति कर्मप्रकृतयः प्रज्ञप्ताः ? गौतम ! अष्टकर्मप्रकृतयः प्रज्ञप्ताः, तद्यथा-ज्ञानावरणीयं यावत् अन्तराधिकम् । एवं नरयिकाणां यावद्वैमानिकानाम् । जीवः खलु भदन्न ! ज्ञानावरणीयं कर्म वेदयन् कतिकर्मप्रकृतीर्वेदयति, गौतम ! अष्टकर्मपकृतीः एवं यथा प्रज्ञापनायां वेद वेद उद्देशकः स एव निरवशेषो भणितव्यः वेदवन्धोपि तथैव बंधवेदोपि तथैव, बंधबंधोपि तथैव भणितव्यो यावत् वैमानिकानाम् ॥ ० १ ।
तीसरे उद्देशे का प्रारंभद्वितीय उद्देश में कर्म चैतन्य (आत्मा) कृत होते हैं ऐसा सम. झाया गया है । अतः कर्म का अधिकार होने से से तृतीय उद्देश में भी
ત્રીજા ઉદ્દેશાને પ્રારંભ બીજા ઉદ્દેશામાં કર્મ ચિતળે (આત્માએ) કરેલા હોય છે એવું સમજાવવામાં આવ્યા છે. જેથી કર્મને અધિકાર હોવાથી આ ત્રીજા ઉદ્દેશામાં પણ આ
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૨
