________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श०१५ उ०१ पञ्चदशशतकस्य संक्षिप्तविषयविवरणम ५३९ शिष्येभ्यः कथनम् । मरणावसरे गोशालकस्य सम्यक्तवमाप्तिमरूपणम् , ततो गोशालकस्य-'अहं जिनोनास्मि, महावीरो जिनोऽस्ति ' इति स्वस्य वास्तविक स्थितिप्रकाशनपूर्वकं पश्चात्तापनिरूपणम् । ततो 'मम कालधर्ममाप्त्यनन्तरं वामपादं सूत्रेण बद्ध्वा भूमौ घर्षणं कर्त्तव्यम् मुखे निष्ठीवनं च विधेयम्' तथा 'अयं गोशालको जिनो नास्ति' इत्येव मुद्घोषणा पूर्वकं मम शरीरं बहिनिष्काशनीयम्' इत्येवं गोशालकस्य स्वशिष्यान् पति कथनम् । ततः आजीवकस्थविराणां हालाहलायाः कुम्भकार्याः द्वारं विधाय श्रावस्तीमालिख्य गौशालकस्य कथनानुसारं कार्य करणप्रतिपादनम् । ततो महावीरस्य श्रावस्तीनगर्या निस्मृत्य मेण्डकग्रामस्य शालकष्ठकचैत्ये समवसरणम् । तत्र भगवतो महावीरस्य शरीरे पीडाजनकरोगोत्पादनिरूपणम् , ततो ब्राह्मणादि चातुर्वण्यजनानां भगवतश्छही उत्सव पूर्वक बाहर निकालना, ऐसा अपने शिष्यों से गोशालक का कथन । तथा मरण के अवसर पर गोशालक को सम्यक्त्व की प्राप्ति का प्ररूपण। इससे मैं जिन नहीं हूं, भगवान महावीर ही जिन हैं ऐसी अपनी वास्तविक स्थिति के प्रकाशन से उसका पश्चात्ताप करना मेरे मरने पर तुम लोक मेरे बांये पैर को रस्सी से बांधकर मुझे जमीन पर घसीटना और मेरे मुह में थूकना तथा यह गोशालक जिन नहीं है ऐसी घोषणा पूर्वक मेरे मृतक शरीर को बाहर निकालना ऐसा अपने शिष्यों से गोशालक का कथन । आजीविकस्थविरों का हालाहलाकुंभकारिणी के द्वार को बन्द कर श्रावस्ती में घोषणा पूर्वक गोशालक के कहे अनुसार कार्य करने का कथन इसके बाद महावीर स्वामी का श्रावस्ती नगरी से विहार कर मेंढग्राम के शालकोष्ठक चैत्य में आना। वहां भगवान महावीर के शरीर में पीड़ाजनक रोगों का होना । સૂચન મરણકાળે ગોશાલને સમ્યક્ત્વની પ્રાપ્તિ થવાનું કથન, “હું જિન નથી, મહાવીર સ્વામી જ જિન છે,” આ વાસ્તવિક સ્થિતિને ખ્યાલ આવવાથી તેને પશ્ચાત્તાપ થાય છે, એવું કથન “જ્યારે મારું મૃત્યુ થાય, ત્યારે મારા ડાબા પગે દોરડું બાંધીને મને જમીન પર ઢસડજે, મારા મેઢામાં ચૂંક અને એવી જાહેરાત કરજે કે ગોશાલક જિન નથી,” આ પ્રકારનું
શાલકનું પોતાના શિષ્યોને સૂચન આજીવિકસ્થવિરે હાલાહલા કુંભારણીના દ્વારને બંધ કરીને, ગોશાલકની સૂચના અનુસારની ઘોષણાપૂર્વક, ગોશાલકની આજ્ઞા પ્રમાણે કરે છે, એવું કથન ત્યાર બાદ શ્રાવસ્તી નગરીમાંથી વિહાર કરીને મહાવીર પ્રભુ મેંગ્રામના શાલકાષ્ઠક ચિત્યમાં પધારે છે, ત્યાં ભગવાન મહાવીરના શરીરમાં પીડાજનક રોગ ઉત્પન્ન થાય છે, ભગવાન
શ્રી ભગવતી સૂત્ર: ૧૧
