________________
प्रमैयचन्द्रिका टीका श०१४ उ० १० सू० १ केवलीप्रभृतिनिरूपणम् ४२१
टीका-नवमोदेशकान्ते शुक्ल प्ररूपितः स तु तत्त्वतः केवलोति तत्सम्बन्धिवक्तव्यतां प्ररूपयितुमाह- केवली णं भंते !' इत्यादि । 'केवली णं भंते ! छउमत्थं जाणइ, पासइ ?' गौतमः पृच्छति-हे भदन्त ! केवली खलु छमस्थम् अनगारं विशेषेण जानाति, सामान्येन पश्यति ? भगवानाह-'हंता, जाणइ, पासइ' हे गौतम ! हन्त सत्यम् , केवली छमस्थम् अनगारं जानाति, पश्यति, अत्र केवलिशब्देन भवस्थकेवली गृह्यते, अग्रे सिद्धस्य पृथग्ग्रहणात् । गौतमः
केवलिप्रभृतिवक्तव्यता'केवली णं भंते ! छ उमत्थं जाणइ पासई' इत्यादि।
टीकार्थ-नौवें उद्देशे के अन्त में शुक्ल की प्ररूपणा की गई है सो ऐसे शुक्ल वास्तव में केवली ही होते हैं। इसलिये सूत्रकार ने इस सूत्र द्वारा उनसे संबंध रखनेवाली वक्तव्यता की प्ररूपणा की है-इसमें गौतम ने ऐसा पूछा है-'केवली णं भंते ! छ उमत्थं जाणइ पासई' हे भदन्त केवली छद्मस्थ को विशेषरूप से जानते हैं और सामान्यरूप से उसे देखते हैं क्या ? इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं-'हंता, जाणइ पासइ' हां गौतम केवली छद्मस्थ को विशेषरूप से जानते हैं और सामान्य. रूप से उसे देखते हैं। यहां केवली' शब्द से भवस्थ केवली का ग्रहण किया गया है क्यों कि आगे सिद्ध का पृथग्रूप से ग्रहण हुआ है।
-सिप्रति तव्यता"केवली णं भंते ! छ उमत्थं जाणइ पासइ" त्याह
ટીકાથ–નવમાં ઉદ્દેશાના અને શુકલેશ્યાવાળા જીવની પ્રરૂપણું કરવામાં આવી છે. એવી શુકલલેશ્યાવાળા, અત્યંત શુદ્ધ તે વાસ્તવમાં કેવલી જ હોય છે. તેથી સૂત્રકાર આ સૂત્ર દ્વારા કેવલીઓ સાથે સંબંધ ધરાવતી વક્તવ્યતાનું પ્રતિપાદન કરે છે
गौतम स्वामीना प्रश्न-" केवली णं भंते ! छउमत्थं जाणइ पाइ" 3 ભગવાન ! શું કેવળી છદ્મસ્થ અણગારને વિશેષ રૂપે જાણે છે અને સામાન્ય રૂપે તેને દેખે છે?
महावीर प्रसुन उत्तर-" हंता, जाणइ, पासइ"डा, गौतम ! छस्थ અણગારને વિશેષ રૂપે જાણે છે અને તેને સામાન્ય રૂપે દેખે છે. અહીં
કેવલી” પદ દ્વારા ભવસ્થ કેવળી જ સમજવા જોઈએ, કારણ કે હવે પછી જે “સિદ્ધ” પફ આવશે તેનું પૃથમ્ રૂપે ગ્રહણ કરવાનું છે.
શ્રી ભગવતી સૂત્ર: ૧૧
