________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श०१३ उ० ४ सू० ८ स्पर्शनाद्वारनिरूपणम् ६१५ स्पृष्टो नियमात् अनन्तः, एवं पुद्गलास्तिकायप्रदेशैरपि, अद्धासमयैरपि, एको भदन्त ! जोवास्तिकायप्रदेशः कियद्भिः धर्मास्तिकायपदेशैः स्पृष्टः ? पृच्छा, जघन्यपदे चतुर्भिः, उत्कृष्टपदे सप्तभिः, एवम् अधर्मास्तिकाय प्रदेशैरपि, कियद्भिः आकाशास्तिकाय प्रदेशै स्पृष्टः ? सप्तभिः, कियद्भिः जीवास्तिकायप्रदेशैः स्पृष्टः? शेषं यथा धर्मास्तिकायस्थ, एको भदन्त ! पुद्गलास्तिकायप्रदेशः कियद्भिः धर्मास्तिकायप्रदेशैः स्पृष्टः १ एवं यथैव जीवास्तिकायस्य ।। मू० ८॥
टीका-अथ अष्टमम् आकाशास्तिकायादिप्रदेशद्वारमाह-' एगे भंते' इत्यादि । 'एगे भंते ! धम्मत्थिकायपरसे केवइएहि धम्मस्थिकायपएसेहिं पुढे ?' गौतमः पृच्छति-हे भदन्त ! एको धर्मास्तिकायप्रदेशः कियद्भिः धर्मास्तिकायप्रदेशैः स्पृष्टो भवति ? भगवानाह- गोयमा ! जहन्नपए तिहिं, उक्कोसपए छहिं'
___ एकास्तिकायप्रदेश स्पर्शद्वारवक्तव्यता'एगे भंते ! धम्मत्थिकायपएसे' इत्यादि ।
टीकार्य-इस सूत्रद्वारा सूत्रकार ने आठवें आकाशास्तिकायादिप्रदेशवार का निरूपण किया है-इसमें गौतमने प्रभु से ऐसा पूछा है'एगे भंते ! धम्मस्थिकायपएसे केवइएहिं धम्मत्थिकायपएसेहिं पुढे' हे भदन्त ! धर्मास्तिकाय का एकप्रदेश धर्मास्तिकाय के कितने प्रदेशों द्वारा स्पृष्ट होता है ? पूछने का अभिप्राय ऐसा है कि धर्मास्तिकाय में असंख्यात प्रदेश कहे गये हैं-सो उसका एकप्रदेश उसके ही कितने प्रदेशों द्वारा
-स्तियप्रदेश १५२ १४व्या" एगे भंते ! धम्मत्थिकायपरसे" त्या
ટીકાર્થ-સૂત્રકારે આ સૂત્રમાં આઠમાં આકાશાસ્તિકાયાદિ પ્રદેશદ્વારનું નિરૂપણ કર્યું છે. આ વિષયને અનુલક્ષીને ગૌતમ સ્વામી મહાવીર પ્રભુને मेवा प्रश्न पूछे छे -" एगे मते ! धम्मत्थिकायपएसे केवइएहिं धम्मथिकायपएसेहि पुढे ?” 8 सावन् ! मास्तियनो मे प्रदेश यातायना કેટલા પ્રદેશે વડે પૃષ્ટ થાય છે? આ પ્રશ્નને ભાવાર્થ એ છે કે ધર્માસ્તિકાયમાં અસંખ્યાત પ્રદેશ કહ્યા છે. અહીં એ પ્રશ્ન પૂછાયે છે કે ધર્માસ્તિકાયને એક પ્રદેશ તેના જ કેટલા પ્રદેશ દ્વારા સ્પષ્ટ થયેલું હોય છે?
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૦
