________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श० १३ उ० ४ सू० ७ प्रवर्तनद्वारनिरूपणम् ६०५ अहम्मस्थिकाए! आगासस्थिकाए णं भंते! जीवाणं अजीवाणं य किं पवत्तइ ? गोयमा! आगासस्थिकाए णं जीवदव्वाणं य, अजीवदवाण य भायणभूए-एगेण वि, से पुन्ने दोहि वि पुन्ने, सयं पि माएजा, कोडिसएण वि पुन्ने कोडिसहस्सं पि माएजा॥१॥ अवगाहणा लक्खणेणं आगासस्थिकाए, जीवस्थिकारणं भंते ! जीवाणं किं पवत्तइ ? गोयमा! जीवस्थिकाए णं जीवे अणताणं आभिंणिबोहियनाणं पजवाणं अणंताणं सुयनाणपजवाणं एवं जहा बितियसए अस्थिकायउद्देसए जाव उवओगं गच्छइ, उवओगलक्खणेणं जीवे। पोग्गलस्थिकाए णं पुच्छा, गोयमा ! पोग्गलस्थिकाए णं जीवाणं ओरालियवेउविय आहारए तेयाकम्मए सोइंदियचक्खिदियघाणिदियजिभिदियफासिदिय मणजोगवयजोगकायजोगआणापाणूणं च गहणं पवत्तइ, गहणलक्खणे णं पुग्गलस्थिकाए ।सू०७॥
छाया-किमयं भंते ! लोक इति प्रोच्यते ? गौतम ! पञ्चास्तिकायाः, एष खलु एतावत्को लोक इति मोच्यते, तद्यथा-धर्मास्तिकाया, अधर्मास्तिकाया, यावत् पुद्गलास्तिकायः। धर्मास्तिकायः खलु भदन्त ! जीवानां किं प्रवर्तते ? गौतम ! धर्मास्तिकाये खलु जीवानाम् आगमनगमनभाषोन्मेषमनोयोगवचोयोग काययोगाः, ये चाप्यन्ते तथापकाराश्चला भावाः सर्वे ते धर्मास्तिकाये प्रवर्तन्ते, गति लक्षणः खलु धर्मास्तिकायः। अधर्मास्तिकायः खलु जीवानां किं मवर्तते ? गौतम ! अधर्मास्तिकाये खलु जीवानां स्थाननिषदनत्वग्वतेनं मनसश्च एकत्वीभावकरणता, ये चाप्यन्ये स्थिरा भावाः सर्वे ते अधर्मास्तिकाये प्रवर्तन्ते, संस्थानलक्षणः खलु अधर्मास्तिकायः । आकाशास्तिकायः खलु भदन्त ! जीवानाम् अजीवानां च किं मवर्तते ? गौतम ! आकाशास्तिकाये खलु जीवद्रव्याणां च अजीवद्रव्याणां च भाजनभूते, एकेनापि पूर्ण तस्मिन् द्वाभ्यामपि पूर्णे शतमपि मायात् , कोटिशतेनापि पूर्णे कोटिसहस्रमपि मायात् ॥१॥ अवगाहनालक्षणः खलु आकासास्ति
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૦
