________________
३०८
भगवतीसूत्रे आगत्य भव्यद्रव्यदेवाः उपपद्यन्ते, किन्तु 'नवरं असंखेज्जवासाउय अकम्मभूमग अंतरदीवग सव्वट्टसिद्धवज्जं जात्र अपराजियदेवेहिंतो वि उववज्जंति, णो सच्चसिद्धदेहिंतो उववज्र्ज्जति ' नवरं - विशेषस्तु असंख्येयवर्षायुकाऽकर्मभूमिजान्तरद्वीपज सर्वार्थसिद्धवर्जम् असंख्यातवर्षायुष्काऽकर्मभूमिजाः- पञ्चेन्द्रिय तिर्यग्मनुष्याः, अन्तरद्वीपजाः एतेभ्यश्चोद्वृत्ताः भव्यद्रव्यदेवा न भवन्ति, भावदेवेष्वेव तेषामुस्पादात्, सर्वार्थसिद्धिकास्तु भव्यद्रव्यसिद्धा भवन्ति इत्यतः एतेभ्योऽन्ये सर्वे भव्यद्रव्यदेवतयोस्पादयितव्याः, इतिभावः, तदवधिमाह - यात्रत्-नैरयिकादिभ्यो विजयवैजयन्तजयन्तापराजितदेवेभ्योऽपि आगत्य भव्यद्रव्यदेवाः उपपद्यन्ते, नो ज्योतिष्क, वैमानिक, नवग्रैवेयक, अनुत्तर इन सब से आकर के उत्पन्न होते हैं । किन्तु ' नवरं असंखेज्जवासाज्य अकम्मभूमग अंतरदीवगसवसिद्ध वज्जं जाव अवराजिय' असंख्यात वर्ष की आयुवाले अकभूमिज पञ्चेन्द्रिय तिर्यञ्च और मनुष्य तथा अन्तरद्वीपज एवं सर्वार्थसिद्धक ये भव्यद्रव्यदेवरूप से उत्पन्न नहीं होते हैं। क्यों कि ये सब असंख्यातवर्षकी आयुवाले अकर्मभूमिज मनुष्य तथा तिर्यश्च तथा अन्तरद्वीपज मरकर भव्यद्रव्यदेवरूप से उत्पन्न न होकर भावदेवरूप से ही उत्पन्न होते हैं। सर्वार्थसिद्धिक जो हैं - वे भव्यद्रव्यसिद्ध होते हैंइन्हें फिर दूसरा भाव नहीं लेना पड़ता है-उसी गृहीतभव से मोक्ष चले जाते हैं। इसलिये यहां भव्यद्रव्यदेव होने में उनको वर्जित किया गया है । इसीलिये नैरयिक आदिकों में से आकरके तथा विजय, वैजयन्त, जयन्त और अपराजित इन देवों में से आकरके भव्यद्रव्य -
અનુત્તર, આ બધા સ્થળેથી આવીને જીવ ભવ્યદ્રષ્યદેવ રૂપે ઉત્પન્ન થતા डाय छे. " नवरं असंखेज्जवासाज्य अकम्मभूमग अंतरदीव गसव्वट्टसिद्धवज्जं जाव अवराजिय" परंतु असंख्यात वर्षांना आयुष्यवाजा अमलूमिक પચેન્દ્રિય તિય ઇંચ અને મનુષ્ય તથા અન્તરદ્વીપજ તથા સર્વાસિદ્ધક, આ જીવા ભદ્રબ્યદેવ રૂપે ઉત્પન્ન થતા નથી. કારણ કે અસંખ્યાત વર્ષના આયુંષ્યવાળા અક્રમ ભૂમિજ મનુષ્યા અને તિયચા તથા અન્તરદ્વીપો મરીને ભવ્યદ્રવ્યદેવ રૂપે ઉત્પન્ન થતા નથી, પણ ભાવદ્રવ્યદેવ રૂપે જ ઉત્પન્ન થાય છે. જે સર્વો સિદ્ધિકા છે, તેઓ ભવ્યદ્રસિદ્ધ થાય છે, તેમને ફ્રી ખીજ ભવ લેવા પડતા નથી-એજ ગૃહીત ભવમાંથી તેઓ મેક્ષે ચાલ્યા જાય છે. તેથી ભદ્રવ્યદેવ રૂપે તેમની ઉત્પત્તિના નિષેધ કર્યાં છે. તેથી જ એવું કહેવામાં આવ્યુ' છે કે નરકાદિમાંથી આવીને તથા વિજય, વૈજયન્ત, જયન્ત, અને અપરાજિત આ ચાર અનુત્તર વિમાનામાંથી આવીને (તે વિમાનમાંના
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૦
