________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श० १२ उ०७ सू०१ लोकविस्तारनिरूपणम् २३९ मातापित्रादिसम्बन्धरूपेण उत्पत्तिवर्णनम् , सर्वजीवानाम् एतज्जीवस्य मातापित्रादि सम्बन्धरूपेण उत्पत्तिवर्णनम् , एतज्जीवस्य सर्वजीवानां शत्रुरूपेण उत्पत्तिवर्णनम् , एवमेव सर्वजीवानामपि एतज्जीवस्य शत्रुरूपेण उत्पत्तिवर्णनम्, एतज्जीवस्य सर्वजीवराजरूपेण उत्पत्तिवर्णनम् , एतज्जीवस्य सर्वजीवदः सरूपेण उत्पत्तिवर्णनम् , सर्वजीवानाम् एतज्जीवस्य दासरूपेणउत्पत्तिवर्णनं चेति ।।
लोकविस्तारवक्तव्यता। मूलम्-'तेणं कालेणं, तेणं समएणं जाव एवं वयासी-के महालए णं भंते ! लोए पण्णत्ते ? गोयमा ! महतिमहालए लोए पण्णत्ते, पुरस्थिमेणं असंखेज्जाओ जोयणकोडाकोडीओ दाहिणे णं असंखिज्जाओ, एवं चेव, एवं पच्चस्थिमण वि, एवं उत्तरेण वि, एवं उड्डूं पि, अहं असंखेज्जाओ जोयणकोडाकोडीओ आयामविक्खंभेणं। एयंसि गं भंते! एमहालयंसि लोगंसि अस्थि केइ परमाणुयोग्गलमेत्ते वि पएसे जत्थ णं अयं जीवे न जाए नावास में जीव की पूर्वोत्पत्ति का वर्णन, सर्वजीवों के माता पिता आदि रूप से जीव की उत्पत्ति होने का वर्णन, समस्त जीव भी इस जीव के माता पिता आदि रूप से उत्पन्न हुए हैं ऐसा वर्णन, यह जीव समस्त जीवों का शत्रुरूप से उत्पन हुआ है ऐसा कथन, इसी प्रकार से सब जीव भी इस जीव के शत्रुरूप से उत्पन्न हुए हैं ऐसा कथन, सब जीवों का यह जीव राजारूप से उत्पन हुआ है ऐसा कथन, यह जीव सष जीवों का दासरूप से उत्पन्न हुआ है ऐसा कथन, तथा सष जीव इस जीच के दासरूप से उत्पन्न हुए हैं ऐसा कथन. વાસમાં જીવની પૂર્વોપત્તિનું વર્ણન, સર્વ જીવોના માતા, પિતા આદિ રૂપે જીવની ઉત્પત્તિ થવાનું વાન, સમસ્ત જીવોના માતા પિતા આદિ રૂપે ઉત્પન્ન થઈ ચુકયા છે એવું કથન, આ જીવ સમસ્ત જીવોના શત્રુરૂપે ઉપન્ન થયે છે, એવું કથન, એજ પ્રમાણે સમસ્ત જીવે આ જીવના શત્રુરૂપે ઉત્પન્ન થયા છે એવું કથન, આ છવ સમસ્ત જીના રાજા રૂપે ઉત્પન્ન થયો છે, એવું કથન, આ જીવ સમસ્ત જીવના દાસ રૂપે ઉત્પન્ન થયે છે એવું કથન, સમસ્ત જીવે આ જીવના દાસ રૂપે ઉત્પન્ન થઈ ચુક્યા છે એવું કથન.
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૦
