________________
१५४
भगवतीसूत्रे
नादाणे, मेहुणे. परिग्गहे, एसणं कड़वन्ने, कइगंधे, कहर से, कइफासे पण्णत्ते ? ' हे भदन्त ! अथ प्राणातिपातः - माणव्यपरोपणम् तज्जनितं तज्जनकं वा चारित्रमोहनीयं कर्ममाणातिपात - एवोपचारात् तच्च कर्मपुद्गलस्वरूपं भवति अतएव तत्र वर्णादि संभव प्रश्नः एवं मृषावादः तज्जन्न्यं तज्जनकं वा तथाविधं कर्म मृषावाद अदत्तादानम्-अदत्तस्य आदानम् - अदत्तादानम्, तज्जन्यं तज्जनकं वा तथाविधं कर्म अदत्तादानमेव मैथुनम् - अब्रह्मचर्यम्, तज्जन्यं तज्जनकं वा तथाविधं कर्म मैथुनमेव परिग्रहः- धनादिवस्तूनां भगवान् से इस प्रकार पूछा- 'अह भंते ! पाणाइवाए, मुसावाए, अदिनादाणे, मेहुणे, परिग्गहे, एस णं कइवन्ने, कइगंधे, कइरसे, कइफासे पण्णत्ते' हे भदन्त ! प्राणातिपातरूप प्राणव्यपरोपण से जनित कर्म अथवा प्राणव्यपरोपण का जनक ऐसा जो चारित्र मोहनीय कर्म है वह यहाँ उपचार से प्राणव्यपरोपण शब्दद्वारा गृहीत हुआ है, क्योंकि यह चारित्रमोहनीय कर्मपुद्गलरूप होता है-इसीलिये इस में वर्णादिके होने का प्रश्न किया गया है। इसी प्रकार से मृषावाद शब्द से मृषावाद का जनककर्म अथवा मृषावाद से जन्य ऐसा जो कर्म है वह भी उपचार से मृषावाद ही है, अदन्त का आदान करना इसका नाम अदत्तादान है इस अदत्तादान के द्वारा जन्य कर्म अथवा अदत्तादान का जनक ऐसा जो कर्म है वह भी उपचार से अदन्तादान ही है, अब्रह्मचर्यका नाम मैथुन है, इस मैथुन से जन्य कर्म अथवा इस मैथुन का जनक जो कर्म
,
एव,
पाणाइवाए, मुसावाए, अदिन्नादाणे मेहुणे, परिमाहे, एसणं कइ वन्ने, कर गंधे, करसे कइ फासे पण्णत्ते ? " हे भगवन् ! प्राणातिपात, भृषावाह, अदृत्ताहान, મૈથુન અને પાંરગ્રહના કેટલાં વર્ષોં છે? કેટલા ગધા છે? કેટલા રસે છે ? અને કેટલા સ્પર્શે છે ?આ પ્રશ્નના ભાવાથ નીચે પ્રમાણે છે-પ્રાણાતિપાત પદ અહી’પ્રાણત્યપરાપણુના (પાણેના વિચેગ કરવાથી) જનિત કર્યંના અમાં અથવા પ્રાણન્યપરાપણજનક એવા ચારિત્રમાહનીય કર્મીના અર્થમાં પ્રયુક્ત થયુ છે, કારણ કે તે ચિત્રમાહનીયકમ પુદ્ગલરૂપ હોય છે. તેથી તેમાં વર્ણાદિના સદ્ભાવ રહે છે
તે કારણે જ આ પ્રશ્ન પૂછવામાં આવેલ છે . એજ પ્રમાણે મૃષાવાદના જનક કમને ગ્રહણ કરવામાં આવ્યું છે અથવા મૃષાવાદ વડે જન્ય કર્મોને પણ ઔપચારિક રીતે મૃષાવાદ જ કહે છે. અનુત્ત વસ્તુનુ આદાન (ગ્રહણ) કરવું તેનુ' નામ અદત્તાદાન છે આ અનુત્તાદાન દ્વારા જન્ય કમને અથવા અદત્તાદાનનુ' જનક જે કમ' છે તેને પણ ઔપચારિક રીતે અદત્તાદાન જ કહે છે. અબ્રહ્મચય'નું નામ મથુન છે આ મૈથુનજન્ય ક્રમને અથવા મૈથુનજનક કને
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૦
