________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका २०११ उ०११ सू० ८ सुदशनचरितनिरूपणम् ५५९ रहिताम् तथा गणिकावरनाटकीयकलिताम्-गणिकावरैः-वेश्याप्रधानैः नाटकीयैः-नाटकसम्बन्धिभिः जनैः कलिता-युक्ताम्, अनेकतालचरानुचरिताम्अनेकपकारकप्रेक्षाचारिसेविताम्, अनुद्धृतमृदङ्गाम्-अनुदधूता-वादकै वादनार्थमचिमुक्ताः मृदङ्गाः यस्यां सा तथाविधाम्, 'अमिलायमल्लदामं, पमुइयपक्कीलियं सपुरजणजाणवयं दस दिवसे ठिइवडियं करेह' अम्लानमाल्यदामाम्-अम्लानकुसुममालायुक्ताम्, प्रमुदितपक्रोडिताम्-प्रमुदितजनसम्पर्कात-प्रमुदिताम् , प्रक्रीडितजनसम्पर्कात् प्रक्रीडितामित्यर्थः, सपुरजनजानपदाम्-पुरजनेन जानपदेनच-जनपदसम्बन्धिजनेन सह वर्तते या सा तथाविधाम् , दशदिवसान् दशदिवसपर्यन्तमित्यर्थः, स्थितिपतितां-स्थितौ-कुलस्य लोकस्य वा मर्यादायां पतिता. गता या पुत्रजन्ममहोत्सवप्रक्रिया सा स्थितिपतिता तां करोति । 'तएणं से बले राया दसाहियाए ठिइवडिवाए चट्टमाणीए' ततः खलु स बलो राजा दशाहिकायांदिया गया ऋण भी छोड़ दिया गया था उसकी वसुली नहीं की गई थी इसमें उत्सम उत्सम गणिकाओं से युक्त नाटक करने वाले पुरुषों द्वारा उत्तम २ नाटक करवाये गये थे, अनेक प्रकार के प्रेक्षाचारी जनों से यह उत्सव सेवित था, निरन्तर मृदङ्गो की ध्वनि से यह युक्त था, ताजे २ पुष्पों की मालाओं की इसमें एकदम निरन्तर महक उठती रहती थी, इसमें प्रत्येकजन आनन्द में डूबा हुआ और क्रीडारस में मग्न हुआ दिखलाइ देता था, स्थितिपतिता का तात्पर्य पुत्रजन्म के महोत्स की प्रक्रिया से है क्यों कि यह कुल अथवा लोक की मर्यादा में पतित होती है अर्थात् कुल और लोक की मर्यादा के अनुसार की जाती है। 'तएणं से बले राया दसाहियाए ठिइवडियाए, वट्टमाणीए' પાસેનું લેણું પણ માફ કરી નાખવામાં આવ્યું હતું. એટલે તેની વસુલાત જ કરવામાં આવતી ન હતી. ઉત્તમ નટે અને ઉત્તમ ઉત્તમ ગણિકાઓ પાસે શ્રેષ્ઠ નાટક ભજવવામાં આવતાં હતાં. અનેક પ્રેક્ષકે આ ઉત્સવ દેખવા આવતા હતા. નિરંતર મૃદંગને ધ્વનિ ચાલ્યા કરતો હતો, તાજા તાજા પુષ્પોની માલાઓથી ઘણી જ સુંદર મહેક વ્યાપી જતી હતી.. આ ઉત્સવને લીધે દરેક માણસ આનંદમગ્ન લાગતા હતા અને ક્રીડારસમાં તરબોળ જણાતા હતા. પુત્રજન્મના મહોત્સવ પ્રક્રિયાને અહીં ‘સ્થિતિપતિતા” પદથી રહણ કરાયેલ છે, કારણ કે તે કુલ અથવા લેકની મર્યાદામાં પતિત થાય છે એટલે કે કુલ અને લેકની મર્યાદાનુસાર જ તે કરવામાં આવે છે.
“तएण से बले राया दसाहियाए ठिइवडियाए, वट्टमाणीए" मा शत इस हिस सुधी यायु २७ मा पुत्रसन्मात्सवमा “सईए य, साहस्सिए य,
શ્રી ભગવતી સૂત્ર: ૯
