________________
भगवती यतः, अधोरूपाणि अवलोकयतस्तस्य खलु हे भदन्त ! अनगारस्य किम् ऐपिथिकी क्रिया क्रियते ? भवति ?, किंवा सांपरायिकी क्रिया क्रियते ? भवति ? भगवामाह-' गोयमा ! संवुडस्सणं अणगारस्स वीचिपथे ठिच्चा जाव तस्स णं णो ईरिया यहिया किरिया कज्जा, संपराइया किरिया कज्जइ' हे गौतम ! संकृतस्य प्राणातिपाताधास्रबद्वारसंबरोपेतस्य खलु अनगारस्य वीचिपथे स्थित्वा यावत् पुरतो रूपाणि निायतो, मार्गतो रूपाणि अवेक्षमाणस्य, पार्श्वतो रूपाणि अवलोकयतः ऊर्व रूपाणि अवलोकयतः, अधोरूपाणि आलोकयतस्तस्य खलु नो ऐपिथिकीक्रिया क्रियते न केवलयोगप्रत्यया कर्मबन्धक्रिया भवति तस्य सकषायस्वात् अपितु सां. परायिकी क्रिया क्रियते, भवति । रूपोंको देखने वाले ऐसे उस संवृत अनगारको-संवरयुक्त अनगारको क्या ऐर्यापथिकी क्रिया होती है या सांपरायिकी क्रिया होती है इसके उत्तरमें प्रभु कहते हैं - 'गोयमा' हे गौतम! 'संघुडस्स णं अणगारस्स वीयिपंथे ठिचा जाव तस्स णं णों ईरिया बहिया किरिया कजइ, संप. राइया किरिया कजई' प्राणातिपातादि रूप आस्रवहारके निरोधरूप संवरसे युक्त अनगार के कि जो वीचिपथमें स्थित होकरके - यावत् सामने के रूपोंको देखता है, पीछेके रूपोंकी देखता है या चाहता है, पासके रूपोंको देखता है, ऊपर के रूपोंको और नीचेके रूपोंको देखता है ऐपिथिकी क्रिया नहीं होती है - केवल योगनिमित्तक होनेवाली यह ऐयोपथिकी क्रिया नहीं होती है, किन्तु कषाययुक्त होनेसे उस संवृत अनगारके सांपरायिकी क्रिया होती है। અણગાર (સંવર યુક્ત અણગાર ) શું એર્યાપથિકી ક્રિયા કરતો હોય છે કે સાંપરાયિકી ક્રિયા કરતો હોય છે?
महावीर प्रभुना उत्तर-“ गोयमा !" गौतम! "संवुडस्स णं अणगास्म वीयिपथे ठिच्चा जाव तस्स णं णो ईरियाबहिया किरिए कज्जइ, संपराइया किरिया कज्जा" प्रातिपात माहि३५ सासवाशना निरोप३५ स१२थी युत भव। અણગાર કે જે વીચિપથમાં (કષાય ભાવમાં) રહીને પિતાની સામે રહેલાં રૂપને નીરખે છે, પિતાની પાછળ રહેલાં રૂપને નીરખે છે અથવા નીરખવા ઇરછે છે, આસપાસનાં રૂપોને નીરખે છે, ઉપર રહેલાં રૂપને નીરખે છે, અને નીચે રહેલાં રૂપને નીરખે છે, તે એર્યાપથિકી ક્રિયા કરતે નથી પણ સાંપરાયિકી કિયા કરે છે, એય પથિકી ક્રિયા તે ગનિમિત્તક જ હોય છે પણ તેની આ ક્રિયા નિમિત્તક હોતી નથી. કષાય યુક્ત હેવાથી તે સંવૃત અણગાર સાંપરાયિકી ક્રિયા જ કરતે હોય છે.
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૯
