________________
प्रमेयचन्द्रिका टोका श०११ ० ११०४ सुदर्शन वरितनिरूपणम्
४९३
6
'
वक्ष्यमाणस्वरूपम् उदारम् कल्याणं - कल्याणकारकम् शिवं धन्यं, मङ्गल्यं - मङ्गलयुक्तम्, सश्रीकं श्रियायुक्तम्, महास्वप्नं दृष्ट्वा प्रतिबुद्धा - जागरितवती, अथ स्वप्नपदार्थ वर्णयति - 'हाररययखीरसागरस संक किरणद गरयरययमहासेल पंडुरतरोरुरम णिज्ज पेच्छ णिज्जं ' हाररजत-क्षीरसागर-शशाङ्क किरण-दकरजोरजतमहाशैलपाण्डुरतरो रुरमणीय- प्रेक्षणीयम्-तत्र हारः - मुक्ताहारः, रजतं - चाँदी पदवाच्यम्, क्षीरसागरः - क्षीरसमुद्रः, शशाङ्क किरणाः - चन्द्रकिरणाः, दकरजःजलबिन्दुः, रजतमहाशैलः- रजतपर्वतः वैताढ्य गिरिरित्यर्थः, तद्वत् पाण्डुरतर:अतिधवलः, उरुः - विशालः, रमणीयः- रम्यः, अतएव प्रेक्षणीयश्च - दर्शनीयो यः स तथा तम् थिरलडप उडपीवर सुसिलिट्ठ विसिद्धतिक्खदाढा विडंबियमुहं जगती हुई अवस्था में ही आता है सो इसी प्रकार की अवस्था में वह प्रभावती थी, उसने जो स्वप्न देखा वह उदार था, कल्याण कारक था, शिवरूप था, धन्य रूप था, मङ्गलसहित था सश्रीक - श्रीयुक्त था, इस प्रकार के स्वप्न को देखते ही वह जग गई, स्वप्न में जो उसने आकाश से उतरते हुए सिंह को अपने मुख में प्रवेश करते देखा उसी स्वप्नहृष्टपदार्थका अर्थ सूत्रकार वर्णन करते हैं- ' हार, रयय खीरसागर, ससंककिरण, दगरय, रययमहासेल, पंडुरतरोरुरमणिज्जपेच्छणिज्जं वह स्वप्न हार मुक्ताहार, रजतचांदी, क्षीरसागर - क्षीरसमुद्र, शशाङ्ककिरण- चन्द्रकिरण, दकरज- जलबिन्दु और रजतमहाशैल-रजतपर्वतवैनागिरि, इनके जैसा धवल था, उरु- विशाल था, रमणीय था, और इसीसे वह दर्शनीय था, 'थिरलट्ठपट्टीवर सुसिलिट्ट विसिद्ध तिक्ख, નથી. પરન્તુ અર્ધનિદ્રિત અને અધજાગૃતાવસ્થામાં જ સ્વપ્ન આવે છે. અહી’ એ વાત પ્રકટ કરવામાં આવી છે કે સ્વપ્ન દેખતી વખતે પ્રભાવતી રાણી પણ અનિદ્રિત અને અર્ધ જાગૃતાવસ્થામાં જ હતાં. તેમણે જે સ્વપ્ન દેખ્યું તે ઉદાર (ઉત્તમ) હતું, કલ્યાણકારી હતુ, શરૂપ હતું, ધન્યરૂપ तु, भांगलिक उतु अने सश्री- श्रीयुक्त (सुहर) हुतु तेथे भाप्रशमांथी ઉતરતા સિંહને પેાતાના મુખમાં પ્રવેશ કરતા જોયે. આ પ્રકારનું સ્વપ્ન દેખીને તે જાગી ગઈ હવે સૂત્રકાર તે અપ્તમાં જોયેલા સિંહનું વર્ણન કરે छे" हार, रयय, खीरसागर, ससंककिरण, दगरय, रययमहासेल, पंडुरतरोरुरमणिज्जपेच्छणिज्ज " ते स्वप्नदृष्ट सिंह भोतीना हार, यांही, क्षीरसमुद्र, ચન્દ્રનાં કિરણેા, જલબિંદુ અને રજતપર્યંત (વૈતાઢય પર્યંત)તા સમાન શ્વેત હતા, તેની છાતી વિશાળ હતી, અને તે રમણીય હોવાથી દનીય હતા. "सिविसितिकखइाढा वियमुद्द " તે સિદ્ઘની બન્ને
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૯
"
